Beeldbepalend 283

Beilen 4

Woensdag 6 november 2024

Vanwege de centrale ligging in het hart van Drenthe vormt Beilen een goede basis om de omgeving te verkennen. Bovendien is het via het treinstation ook makkelijk bereikbaar. Net buiten de bebouwde kom liggen natuurgebieden als Terhorsterzand en het Dwingelderveld. Door een brand in 1820 is er van het oude Beilen niet zo gek veel overgebleven. Op dat gebied moet u het doen met een oude kerk, de Stefanus, en een gering aantal huizen. De rest is later opgebouwd, maar het geeft ook de gelegenheid tot de komst van grote bedrijven, dus werkgelegenheid. En dat gecombineerd met het toerisme maakt van Beilen iets bijzonders.

In dit hoofdstuk raap ik nog wat restanten op. Ik begin bij het station van Beilen waar een hardstenen plaquette verwijst naar Hendrik Bel, die werd in juni 1944 van zijn bed gelicht door Duitsers omdat hij tijdens de oorlog een onderduiker had geholpen. In november van datzelfde jaar is Bel overleden in Duitsland. Aanvankelijk was er in 1948 al een koperen plaquette voor hem gemaakt, maar die werd in 2007 gestolen. Een jaar later is het stenen eerbetoon er voor hem gekomen met dezelfde tekst.

Naast het huidige station, dat dateert uit 1970, staat op de plek van het vroegere stationsgebouw een opvallend kunstwerk uit 2002. Dit Poorten is gemaakt door Judith Braun. Op een viertal bogen zijn twintig frames aangebracht met verschillende voorstellingen, zoals een trein, reizigers, maar ook een schaap.

Braun is in 1955 in Hilversum geboren en vestigde zich na haar studie aan de Academie voor beeldende kunsten in Enschede in Wezuperbrug. In het begin van deze eeuw verliet zij het Drentse land en vertrok naar de Franse Languedoc. In Winterswijk heb ik al eens werk van haar gezien.

In een parkje tussen Kruisstraat en Prins Bernhardstraat staat Het Monument in 1990 vervaardigd door vader en zoon Onno en Wessel de Ruijter. Via een inscriptie in Romeinse cijfers is dit in het uitgebreide object terug te vinden.

Op deze plek stonden vroeger woningen en het was na het afbreken afhankelijk de bedoeling dat hier een appartementencomplex zou worden gebouwd. Een deel van de bevolking vond dat maar niets, waarna het gebied als park werd ingericht. Er werd tevens besloten werd een kunstwerk te plaatsen waarin de bevolking ook een moment van rust kon vinden.

Het object heeft diverse Romeinse bouwkenmerken maar ook de eerder genoemde Romeinse cijfers. Ik kijk ook naar de indrukwekkende pilaren en de bogen. Die pilaren mogen volgens de makers gebruikt worden door de middenstand om hier kleine kunstwerken te plaatsen als uitnodiging voor evenementen in Beilen.

Wie Het Monument alleen van afstand bekijkt zal de details ontgaan. De kunstenaars vragen in reliëfvorm op hoekstenen aandacht voor de sprookjeswereld. Ik noem in alfabetische volgorde de bekende en minder bekende sprookjes Assepoester, Dappere Snijdertje, Doornroosje, Gelaarsde Kat, Hans en Grietje, Levenswater, Repelsteeltje, Sneeuwwitje, Witte Slang.

Het Boertje is het volgende beeld op mijn lijstje en staat bij de rotonde van Afslag 30 van de snelweg A28. Het is een eerbetoon aan de vroegere supermarkt De Boer die in Beilen begon en daar ook een distributiecentrum had. Het personeel schonk bij de komst van dit centrum een beeld, gemaakt door Guus Veldman. Ook werden er miniaturen van vervaardigd. In 2010 nam Jumbo de zaak over en verdween het houten beeld. Dat werd als een gemis gezien en er werden plannen gemaakt het oude beeld te restaureren. Dat lukte niet en uiteindelijk werd er een replica gemaakt door Erik van der Leur uit Assen. Die staat er nu sinds 2022.

Op uitnodiging van de gemeente Beilen werd in 1994 een negental kunstenaars gevraagd een ontwerp te maken voor een kunstwerk bij de rotonde van de Domoweg. Uiteindelijk werd het idee van René de Boer, geboren in 1945 in Groningen, uitgekozen. De provincie Drenthe zou meebetalen maar trok zich uiteindelijk terug omdat de provincie het ontwerp te hoog vond en een probleem maakte van de kleurstelling.

Beilen ging daarop alleen verder en nam de totale financiering op zich waarna de Boemerang in 1995 kon worden geplaatst. Het idee van een boemerang kwam van Colette Jesse, de partner van De Boer, toen haar de boemerangvorm in de kromming van de weg opviel. Samen met zijn vriend Bram Hoogendoorn werkte de vormgever in zijn werkplaats in Usquert dit uit tot het object van 15 meter hoog en drieduizend kilo zwaar van cortenstaal.

Omdat Beilen in weerwil van de provincie met het idee van De Boer doorging werd in de volksmond al snel gesproken van De pik van Nauta, de naam van de toenmalige burgemeester van de gemeente Beilen.

 

Cort van Staal

 

De verhalen keren terug

Steeds weer en keer op keer

Valt mij het zwaar

Dat De Boer zijn rondje

Niet meer maken kan

 

Het volk heeft de pik

Op ons zo wordt gesteld

Zij heeft dat begrepen

En de mare doorverteld

 

Het is echt waar

Een knik neem ik gewaar

En het vangnet

Voor mijn woorden hangt

Als teken van de taal

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       1. Inleiding – Drenthe.nl

2.       2. Station – rondjebeilen.nl

3.       3. Stationsplein – stationsinfo.nl – spoorbeeld.nl

4.       4. Kruisstraat – rondjebeilen.nl

5.       5. Rotonde -  historiebeilen.nl

6.       6. Domoweg – rondjebeilen.nl – renedeboer.com