Beeldbepalend 275

Houten 2

Woensdag 11 september 2024

Het dorp Houten en haar omgeving hebben een eeuwenoude geschiedenis. Zo is het gebied al in de Bronstijd bewoond. Tijdens archeologische onderzoeken zijn er sporen gevonden die teruggaan tot 2200 voor Christus. Dat heeft alles te maken met de ligging op een hoger gelegen stroomrug van de rivier de Rijn waardoor het geschikt was als een vestingplaats. Ook de Romeinen hebben hier rondgehangen en in een oude rivierbedding zijn er zelfs twee vroegmiddeleeuwse nederzettingen aangetroffen. De naam is vermoedelijk afgeleid van Haltna, dat woonplaats in het bos betekent. Die naam komt ook voor in een goederenlijst die door een bisschop in de tiende eeuw is opgesteld. Er zijn relikwieën gevonden die het ontstaan van de kerk al met de achtste eeuw verbinden.

De Nederlandse beeldhouwster en schilder Yvonne Kracht is in 1931 in Rotterdam geboren en bracht haar jeugd in Brussel door. Zij studeerde aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag en bezocht na een studiereis naar Italië het Nationaal Hoger Instituut voor Schone Kunsten in Antwerpen. Vervolgens vestigde zij zich in Amsterdam, waar zij lid werd van de Liga Nieuwe Beelden.

Op Het Kant staat haar Fontein, die in 1988 is ontworpen. Zoals bij veel van haar werk zie je ook in dit object het werken met vormen terug.

Kracht gebruik veel driehoeken, cirkels, vierkanten en spiralen. Ook speelt zij regelmatig met de bewegende open bol zoals bij de Fontein die zij in opdracht van de gemeente heeft gemaakt.

Wie er verantwoordelijk is voor het Poortje met daarop de woorden Soli Deo Gloria en het wapenschild Van Wulven is niet bekend. Het poortje is de voormalige toegang tot het vroegere kasteel Wulven dat later een ambtsheerlijkheid werd. In de gevel van het huidige gemeentehuis is tegenwoordig de gerestaureerde poort van Oud Wulven (1635) te zien. Het is een geschenk van de toenmalige eigenaar N. Hol.

De Nederlandse beeldhouwster Willy Albers Pistorius-Fokkelman is geboren in 1919 in Eindhoven en overleden in 2010 in Utrecht. Zij was getrouwd met Frans Albers Pistorius die van 1962 tot 1972 burgemeester was van Houten. Zij was gespecialiseerd in figuratieve beelden en gebruikte veelvuldig kinderen en dieren als onderwerp.

In het water bij het Imkerseind staat sinds 2005 haar werk Opvliegende eenden dat zij maakte van brons, steen en ijzer. Aanvankelijk heeft het in een doodlopende watergang tussen de Hoefbladhof en de Ereprijshof gestaan nadat de nieuwbouwwijk De Lobben is opgeleverd. Het kunstwerk is in 1972 aan de gemeente aangeboden door de echtgenoot van de kunstenares, toen hij afscheid nam als burgemeester.

Vlakbij staat De haan. Vermoedelijk heeft iemand medelijden met het beest gekregen en het een handdoek omgeslagen. Het werk is gemaakt door Coba de Graaf-Koster en is in 1998 gemaakt. De kunstenares is geboren in Coevorden in 1951 en heeft haar opleiding genoten aan de Academie voor Beeldende Kunsten in Rotterdam en in die stad maakt zij onderdeel uit van Atelier de Graaf.

Het dier is een verwijzing naar de voormalige gemeentesecretaris Haan die tevens directeur van het Houtens Ontwikkelingsbedrijf was. Mede onder zijn leiding is Houten uitgegroeid van een boerendorp naar een middelgrote stad met doorgaande fietsroutes in het groen. En inderdaad daarin is dit bronzen stuk geplaatst.

Tussen het Theater en het Kunsthuis aan De Slinger ligt aan een regenboogpad De Droomcirkel. Het is in 2014 bedacht en gemaakt als een klein amfitheater door de kunstenaar JoCa Verbeek Matla. Het is een ontmoetingsplek gemaakt van diverse gerecyclede materialen zoals de bankstenen van de parkeerplaats achter het oude politiebureau.

De cirkel heeft vier ingangen die symbool staan voor de vier windrichtingen. Ook het centrum en de kracht van diverse elementen als lucht, vuur en zon, water en maan, aarde, ether zijn verwerkt. De versierde stoeptegels zijn gemaakt door bewoners van het Haltnahuis, leerlingen van de Berg en Bos school en het Wellantcollege.

Bij de realisatie van het geheel hebben diverse voorbijgangers spontaan hun medewerking verricht en alleen daardoor wordt De Droomcirkel al als een geslaagd project beschouwd.

Achter de school staat op het schoolplein van Heemlanden De keramische boom. Het kunstwerk van Harry op de Laak is zoals al van de naam is af te leiden gemaakt van keramiek en is in 1980 op het schoolplein van de OBS De Regenboog geplaatst. Nadat deze school is gesloten is het verplaatst. De boom herbergt een aantal veelkleurige vogels, maar vreemd genoeg ook enkele vissen.

Op de Laak was een veelzijdig kunstenaar en is in 1925 in Venlo geboren en in 2012 in Horn overleden. Hij was onder andere kunstschilder, maar maakte ook betonreliëfs, werkte aan glas-in-lood-ramen en werkte dus tevens met keramiek. Hij studeerde aan de Kunstakademie in Amsterdam waar hij tussen 1973 en 1985 ook hoogleraar Monumentale en Versierende schilderkunst was.

Hierna besluit ik naar het oude dorp te gaan en zie op Plein een gemetselde bank, die als Oorlogsmonument geldt. De bank is op 5 mei 1995 onthuld. Het monument Sta een ogenblik stil in Overloon heeft als voorbeeld gediend voor de teakhouten bank.

Aan de bank is een plaquette bevestigd met de tekst Hoe kostbaar is een kwetsbaar mens, de titel van een dichtbundel van Okke Jager.

Op mijn terugweg naar het theater kom ik over de Burgemeester Wallerweg en zie daar nog de vermelding Hart van Houten aan de gevel van een appartementencomplex. Voor mij de afsluiter van deze aflevering.

 

veiligheid

 

ik staar naar jouw theater

en ervaar de woorden

onlosmakelijk verbonden

met de circulatie

van alles wat nieuw leven

ontvangt

 

het is haar kinderdroom

en met gebakken lucht

vang ik de wind

uit alle standen

 

tegelwijsheid brengt

ons samen in de elementen

die te vuur en te zwaard

worden verdedigd

door eigenaardigheden

en samenkomst

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       1. Inleiding – wikipedia

2.       2. Het Kant – wikipedia – yvonnekracht.nl

3.       3. Het Kant – oudhouten.nl

4.       4. Imkerseind – wikipedia – vanberkelbeelden

5.       5. Imkerspark – kodh.nl – atelierdegraaf.nl

6.       6. De Slinger – aandeslinger.nl

7.       7. Heemlanden – kodh.nl – wikipedia

8.       8. Plein – 4en5mei.nl

9.       9. Burgemeester Wallerweg – geen informatie