Beeldbepalend 280

Amersfoort

Woensdag 16 oktober 2024

De provincie Utrecht is de meest centrale provincie van ons land en de treinreis vanuit het westen naar het noorden en oosten liep lang altijd via Amersfoort tot de Lelylijn werd geopend. Nog steeds is het een belangrijk knooppunt voor velen, maar zelf kom ik niet zo vaak meer door Amersfoort, laat staan dat ik er even stop. Het heeft daarom ook geruime tijd geduurd voor ik een aflevering van Beeldbepalend aan de Keistad, zoals het ook wel wordt genoemd, besteed. Maar vandaag is het zo ver.

Ik start met een modern werk van rvs. Dit vijf meter hoge werk staat voor de deur van het kantoor van zuivelcoöperatie Friesland Campina. Het stalen werk staat op drie massieve sokkels en verwijst naar de geschiedenis van het bedrijf.

Kunstenaar Philip de Koning heeft dit object in 2011 gecomponeerd en laat met zijn Ambition and Dynamics via de omhoog gestoken poten de verbondenheid zien tussen melkveehouders en de coöperatie, maar ook de expansie van het bedrijf en de groeiambities hebben zijn aandacht.

Aan het Lieve Vrouwenkerkhof staat de grootste bronzen deur van Nederland. De Pelgrimsdeur van Amersfoort weegt maar liefst 1700 kilogram en heeft een oppervlakte va 20 vierkante meter. Het beeldhouwwerk is gemaakt door Eric Claus in opdracht van de Stichting Open Oog. De gesloten deur laat Maria zien als Blauwe Mantelmadonna, die met haar mantel de pelgrims beschermt. In de mantel zijn reliëfs verwerkt met de zeven smarten en de zeven vreugden. De deur werd door de stichting in 2014 aan Amersfoort geschonken.

Het plein Lieve Vrouwekerkhof ligt op de plaats van de voormalige Onze-Lieve-Vrouwekerk en het omliggende kerkhof. Reeds in de veertiende eeuw werd er gesproken over een drietal kapellen bij het huidige kerkhof. De kerk werd onder andere gebruikt voor opslag van munitie en stortte in 1787 in na een explosie. Halverwege jaren tachtig van de vorige eeuw heeft er archeologisch onderzoek plaatsgevonden naar de fundamenten van de kerk. Met een gestileerde plattegrond wordt nu aandacht aan het gebied geschonken.

Bij haar afscheid aan de stad heeft toenmalig burgemeester Annie Brouwer in 2000 twee Fauteuils aan de gemeenschap geschonken. Het kunstwerk maakt deel uit van het project Beelden van Banken waarbij kunstenaars en vormgevers op verzoek van Amersfoort een stadsbank hebben gemaakt. Gijs Bakker maakte zijn fauteuils uit piepschuim en liet die in brons gieten.

Een bijzondere zuil tref ik aan op Achter Davidshof. Het betreft het graf van Evert Jan Van Gorkom (1825-1857), die in zijn korte leven rector is geweest van de Latijnse school in Amersfoort. Daar wordt in bijna verdwenen letters ook aan gerefereerd. Viro Clarissimo, Phil th mallujum doct gymn Amersfoort rector Grati discipuli Diem obitt supbemum XXXIII mens aug AD MDCCCLVII.

De afsluiting van dit eerste deel Amersfoort gebeurt nadat ik zo’n vijf jaar later op weg naar Woudenberg door de Prins Frederiklaan fiets en daar op de splitsing met de Utrechtseweg de Herdenkingsbank Christine de Bosch Kemper zie staan. Deze freule is geboren in 1840 in Amsterdam en overleden in 1924.

Een jaar na haar overlijden is dit eerbetoon aan haar hier neergezet. De Bosch Kemper vestigde zich in 1880 in Amersfoort waar zij gratis onderwijs gaf aan meisjes uit de hogere kringen, die door omstandigheden minder te besteden hadden. Uit de erfenis van haar moeder richtte zij een fonds op waarmee zij dit bekostigde.

Bij de komst van de bank is de architect Max Cramer betrokken geweest. De houten zitbank wordt omgeven door drie gemetselde muurtjes, waarin plantenbakken zijn aangebracht. Op de hoekzijden zijn pagegaaien te zien. De oorspronkelijke keramische beeldjes zijn eind vorige eeuw vervangen door kopieën uit hars. Aan de totstandkoming hebben de Goedewagen’s Koninkijke Hollandse Pijpen en Aardewerken Fabriek en Plateelfabriek De Distel, beide uit Gouda, meegewerkt.

 

blauwtje

 

deugdzaam en vol met smarten

daag ik u uit de deur naar onze

harten te openen

 

tweemaal zeven omringen haar

terwijl ik slechts half geopend

staar naar het oog

 

de bescherming vindt nochtans

buiten plaats terwijl binnen de

krans op ons wacht

 

mijn pogingen de mantel uit

te vegen stranden altijd bij de

bruid en haar kracht

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       1. Inleiding – eigen informatie

2.       2. Stationsplein – amersfoortopdekaart.nl

3.       3. Lieve Vrouwekerkhof – van Berkel beelden

4.       4. Lieve Vrouwekerkhof - wikipedia

5.       5. Achter Davidshof – amersfooropdekaart.nl

6.       6. Achter Davidshof – online-begraafplaatsen.nl

7.       7. Prins Frederiklaan – amsterdamse-school.nl - wikipedia