Beeldbepalend 279

Ommen 2

Woensdag 9 oktober 2024

Vlakbij het treinstation van Ommen, daar waar de rivieren Regge en Vecht samenvloeien, ligt landgoed Het Laer, Het Laar. Reeds in 1229 is er sprake van een havezate met die naam. Omstreeks 1700 is hier een huis gebouwd in opdracht van Thomas Ernst Dankelman. Dat huis werd vervolgens in 1745 verbouwd tot jachtslot voor Johan Lodewijk graaf van Rechteren en kwam ruim twintig jaar later in handen van Rudolf Sandberg, de burgemeester van Zwolle. Een nakomeling van hem liet in 1850 de huidige neoclassistische woning bouwen. Via Hengelose fabrikanten kwam het pand in handen van Baron van Pallandt van Eerde. Tegenwoordig doet het onder andere dienst als trouw- en evenementenlocatie.

Aan de zandweg Het Laar kom ik onder andere enkele herinneringsbanken tegen. Allereerst zie ik de Nering Bögelbank. In 1916 werd hij benoemd tot burgemeester van zowel Stad Ommen als Ambt Ommen. Nadat deze in 1923 werden samengevoegd werd hij de burgemeester van de gemeente Ommen, die hierdoor was ontstaan. Hij vervulde die functie tot 1952. Het was een echte aristocraat die weinig tegenspraak duldde. Dankzij hem verkreeg de gemeente het landgoed Het Laar in haar bezit waardoor dit niet onder de slopershamer viel. Maar ook werden door diverse buurtschappen verharde wegen aangelegd, kreeg Ommen een eigen opwekkingsbureau voor elektrische stroom en werd de kom van het dorp van riolering voorzien.

Het ontwerp van De Leviebank is afkomstig van de heren Siero en Reinsma en uitgevoerd door gemeentewerken van Ommen. Het is een eerbetoon aan de voormalige slager Gompel de Levie, die van 1905 tot 1943 secretaris van de VVV was. In dat jaar werd hij weggevoerd door de Duitsers naar Westerbork en uiteindelijk in Auschwitz omgebracht. Deze bank is opgezet als rustpunt, zodat wij niet vergeten.

Op het landgoed heb ik ondertussen een klein tempeltje vastgelegd. Het gaat om een Stibadium met kariatiden. Vertaald in normaal Nederlands gaat dit om een ligbank zoals de Romeinen die kenden met aan weerskanten een vrouwenbeeld die als pilaar dienstdoet. De tuinbank werd aanvankelijk ontworpen door architect Hermann Wentzel in opdracht van Prins Frederik voor De Paauw in Wassenaar en gegoten bij de gieterij van Johan Contrad Weiss. In 1929 werd de bank naar Het Laer verplaatst.

Ik verlaat Het Laer en ga de Koesteeg in waar onder andere de Laarhoeve is gevestigd. Dit was ooit de hoofdboerderij van het landgoed en is gebouwd in 1848. Lange tijd heeft het dienst gedaan als kampeerboerderij, die een grote rol speelde in de ontwikkeling van de padvinderij. In 1992 werd het gekocht door de projectontwikkelaar Jan van Dijk, die het opknapte en er een villa van maakte. In de tuin staat tegenwoordig een fraai bronzen beeld. Het lijkt wel een tweeling. Maar wanneer en door wie dit Beeldenpaar is gemaakt, is mij nog niet duidelijk.

Het eerste sociale woningbouwproject is te vinden aan de Schapenallee. Daar ligt Edith-Hof dat is ontstaan door toedoen van Baron Philip van Pallandt. De woningen waren bestemd voor arme Ommenaren, die voorheen soms wel met veertien personen in een driekamerwoning verbleven. Nu staan er koopwoningen.

In het parkje staat de buste Philip Dirk van Pallandt. Het monumentje is gemaakt door Titus Leeser (1903-1996), van wie ik al eerder werk heb laten zien in onder andere Meppel. Het werk is geplaatst op een natuurstenen voetstuk en is in 1992 tot stand gekomen dankzij de Van Pallandtstichting.

Deze aflevering eindigt aan de rand van de Vecht waar op een stuk land langs de Zeesserweg De Wulp staat. Dit moderne werk is van de in 1962 in Doesburg geboren René van Zuuk. Hij studeerde in 1988 af aan de Technische Universiteit van Eindhoven op het gebied van bouwproductietechniek. Op deze universiteit was hij tussen 2005 en 2010 hoogleraar.

Van Zuuk richtte in 1993 in Almere een architectenbureau op nadat hij eerder met zijn eigen woonhuis Psyche  al de Ongewoon wonen II prijs had gewonnen dat is te vinden in het woonwijkje De Fantasie. Zijn project De Wulp was aanvankelijk door hem gecreëerd in 1998 voor een locatie in Lemelerveld en zou over een plein worden geplaatst. Uiteindelijk werd daar voor een ander ontwerp gekozen en zo leek zijn fontein een stille dood te sterven. In 2000 werd het alsnog gerealiseerd, maar nu hier in Ommen.

 

ongewoon

 

gewoon even zitten

en nadenken

over toen

en nu waar nog steeds

 

gewoon alles in herhaling

die ene dag

maakt zo veel uit

en de wraak

 

gewoon vergeten

dat kan toch niet

het leven is meer waard

dat dus

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       1. Inleiding – mijnstadmijndorp.nl

2.       2. Het Laar – weblog.oudommen.nl

3.       3. Het Laar – beeldbank-oudommen.nl – joodsommen.nl

4.       4. Landgoed - wikipedia

5.       5. Koesteeg -   fd.nl

6.       6. Edith-hof – weblog.oudommen.nl - vanderkrogt.net

7.      7. Zeesserweg – wikipedia – renevanzuuk.nl