Beeldbepalend 271

Rotterdam 3

Woensdag 14 december 2024

De derde aflevering over Rotterdam is een voortzetting van de vorige twee en vormt tevens de afsluiting van een bezoek aan deze stad. Via de Coolsingel waar Feyenoord geëerd wordt bij successen gaan we naar het station. De Coolsingel is de belangrijkste ader van de wijk Cool. Bij het bombardement in 1940 was deze wijk getroffen en na de oorlog werd een ander gesloopt voor de aanleg van de Westblaak. In 2018 is begonnen met het renoveren van deze straat, waarbij wandelaars en fietsers meer ruimte krijgen. In 2021 was het werk tussen de Hofplein en Witte de Withstraat klaar en reden auto’s aan de kant van het stadhuis.

Bij de Beurs staat op het Beursplein een hoge zuil met daarop de Beursbengel. De ranke klokkentoren staat in verbinding met het gebouw en is betegeld met groen geglazuurde tegels, waarin in reliëf het motief van leeuwtjes is aangebracht. De toren is gekroond met een open, metalen klokkenstoel met daarin de grote klok. De beursbengel is de klok die bij de start van de beurs wordt geluid.

Op de trap van het WTC zit Van Hogendorp. Dit beeld is in 1863 gemaakt door de Belgische beeldhouwer Jozef Geels en heeft al op diverse plekken in de stad gestaan. Sinds 1961 is het bij De Beurs te zien. Ook bij het WTC heeft het al eens plaats moeten maken vanwege een renovatie van de trappen. Voor de sokkel is hetzelfde Noorse graniet gebruikt als voor het graniet dat voor het bordes, de trappen en de gevel van de Beurs.

Met dit beeld hebben Rotterdamse ondernemers de staatsman Gijsbert Karel van Hogendorp willen eren. Hoewel hij met een vinger naar de grondwet wijst die door hem is ontworpen wordt hij hier toch vooral herdacht als pleitbezorger van de vrije handel.

Auke Hettema, geboren in 1927 in Leeuwarden, studeerde samen met zijn tweelingbroer Renze bij Piet Esser aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Hij begon zijn beeldende kunst carrière na de Tweede Wereldoorlog met het maken van oorlogs- en verzetsmonumenten zoals het monument in de Prinsentuin in Leeuwarden.

In opdracht van de gemeente Rotterdam maakte hij in 1969 Hugo de Groot. Dit beeld behoort tot een ensemble met de beelden van Van Hogendorp en Van Oldenbarnevelt. Laatstgenoemde was de voorganger van De Groot als raadspensionaris van de stad Rotterdam.

In die functie bereidde Johan van Oldenbarnevelt bijeenkomsten van burgemeesters voor en ging mee naar staatsvergaderingen. Van de beeldhouwer Hettema heb ik behalve het eerder aangehaalde monument ook al eens een kunstwerk in Eindhoven laten zien.

Op het Hofplein kom ik bij een drietal beelden van Willem de Kooning. Deze kunstenaar is in 1904 in Rotterdam geboren en in 1997 in New York overleden. Hij is vooral bekend als kunstschilder en de kunstafdeling van de Hogeschool Rotterdam is in 1998 naar hem vernoemd en heet sindsdien de Willem de Kooning Academie.

Vanaf 1969 maakte De Kooning ook korte tijd kleisculpturen door met de ogen dicht kleine stukken klei te kneden. Een manier waarop hij ook zijn schetsen als kunstschilder maakte. Henry Moore spoorde hem aan om die kleine beelden te laten uitvergroten. Een van die voorbeelden is Standing Figure, dat door hem in dat jaar is gemaakt en uiteindelijk in 1980 in brons is gegoten. Het beeld is eigendom van De Willem De Kooning Foundation en stond aanvankelijk in Boston.

Seated woman is eigendom van de stad Rotterdam en net als bij het voorgaande stuk is de werkwijze van de kunstenaar te zien. De handvoering van De Kooning komt duidelijk tot uitdrukking in de details van het beeld. Zo zijn de ledematen van rolletjes klei en aan de geknede romp bevestigd. Bij het kleien maakte hij gebruik van drie paar handschoenen over elkaar omdat hij zijn handen te klein vond voor het werk.

Net als Standing Figure is Reclining figure door de foundation in bruikleen gegeven aan Rotterdam. Met dit bronzen werk sluit ik deze aflevering af. Ook dit behoort aanvankelijk bij de dertien kleinschalige kleifiguren die Willem de Kooning in 1969 maakte en aansloot bij zijn abstract expressionistische schilderijen.

De drie uitvergrote beelden zijn in Rome in brons gegoten. Het donkere patina waarmee de drie werken zijn afgewerkt versterken de welvingen en de aanwezige reflectie bij deze objecten. De Kooning is na deze serie kleine beeldjes toch weer teruggekeerd naar de schilderkunst.

 

het effect

 

terwijl de leeuw furore maakt

laakt de man op de straat

het papieren geld en vraagt

nadrukkelijk om rollende munten

 

spierballentaal raakt echter

ook hier meer en meer

op de achtergrond en maakt

plaats lepe aandachtspunten

 

vraag mij niet om de bel

dat is te hoog gegrepen

liever houd ik beide benen

stevig op de achtergrond

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       Wikipedia – rotterdam.nl

2.       Beursplein – rijksmonumenten.nl

3.       Beursplein – cbkrotterdam.nl

4.       Coolsingel – bkor.nl

5.       Hofplein – wikipedia – sculptureinternationalrotterdam.nl

6.       Hofplein – sculptureinternationalrotterdam.nl

7.       Hofplein – hub.jhu.edu