Beeldbepalend 262

Amsterdam Rijksmuseum 4

Woensdag 12 juni 2024

Om kunst voor iedereen toegankelijk te houden is er veel geld nodig mede omdat sommige kunstwerken bijna onbetaalbaar zijn geworden door de in de particuliere sector omhoog gedreven prijzen. Met alleen inkomsten uit entreeheffingen kan een museum niet blijven bestaan. Het heeft hulp nodig van bijvoorbeeld de overheid in de vorm van subsidies en schenkingen. Ook giften van stichtingen worden gebruikt om de bestaande collectie en gebouwen te onderhouden en eventueel uit te breiden dan wel te verbeteren. Ook voor het uitbreiden van een collectie is geld nodig en soms komt een object in het bezit van een museum door een schenking, waarvoor dan weer allerlei regeltjes gelden.

Tijdens mijn vorige aflevering over de tuin van het Rijksmuseum heb ik al werk laten zien van de Vlaamse beeldhouwer Bartholomeus Eggers (1637-1692). Het borstbeeld van Marcus Salvius Otho is door het museum aangekocht in 1892 en is in 1674 gemaakt uit lood en Bentheimer zandsteen. Otho leefde van 32 tot 69 en werd in zijn stervensjaar op 15 januari keizer van het Romeinse rijk door zijn voorganger Galba te vermoorden. Op 17 april pleegde hij zelfmoord toen hij merkte dat zijn onervaren legers niet opgewassen waren tegen de troepen van Vitellius, die op zijn beurt slechts acht maanden keizer was. Otho was behalve generaal ook schrijver en politicus.

Het borstbeeld van Julius Caesar behoort tot een serie van twaalf marmeren bustes van Romeinse keizers, waarvan Eggers zijn bustes afleidde. Ook dit werk is uit 1674 en door het museum in 1892 aangekocht. Weliswaar betekent Caesar keizer, maar deze Gaius Julius Caesar was dat zelf niet. Onder zijn leiderschap werd wel de Romeinse republiek omgevormd tot een keizerrijk.

Ook het beeld van Gaius Caesar Augustus Germanicus, beter bekend als Caligula, is in 1674 door Bartholomeus Eggers gemaakt. Caligula was een wrede keizer die ook wel als waanzinnige werd beschreven. Vermoedelijk dankte deze voormalige keizer, die leefde in het jaar 12 tot 41, zijn bijnaam Caligula (betekent schoentje of laarsje) aan de kleine, speciaal voor hem gemaakte laarsjes toen hij als kind met het leger van zijn vader meereisde.

Het volgende bronzen beeld is een kopie gemaakt door Louis Gasne in opdracht van het Rijksmuseum. Het origineel van Mercurius en Psyche is gemaakt in 1593 door Adriaen de Vries (1556-1626).

De Vries werkte regelmatig in het atelier van Giambologna in Italië en maakte zijn werk toen hij in Praag was aan het hof van keizer Rudolf II. Met dit werk wordt verwezen naar Mercurius die Psyche optilt om haar naar de Olympus te brengen waar zij wordt verenigd met haar geliefde Amor. Opvallend want Mercurius is een figuur uit de Romeinse mythologie, terwijl Psyche en Amor uit de Griekse mythologie stammen.

In 2013 kocht het museum met financiële steun van Charlotte en Joop van Caldenborgh Hide and See(k) aan. Deze fontein is een verlengde van een traditie uit de zeventiende eeuw om baroktuinen te versieren met ‘bedriegertjes’, fonteinen die onverwacht beginnen te spuiten en waar mensen dan wel plezier over hebben of juist door gefrustreerd raken.

Dit werk is van Jeppe Hein, geboren in 1974 in Kopenhagen. Hein studeerde aan de kunstacademie in zijn geboortestad en vervolgde zijn studie in Frankfurt am Main. Hij houdt zich onder andere bezig met installatiekunst en combineert dat soms ook met andere kunstvormen. Zijn werk is in allerlei steden over de hele wereld terug te vinden.

 

hij zoekt

en vindt zijn

gelijke

zij verbergt

wat ik

graag wil zien

 

bedrieglijk

haalt men een nat

voetje

zij springen

er

nog net

tussendoor

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       1. Inleiding – cultureelerfgoed.nl

2.       2. Otho – Rijksmuseum – wikipedia

3.       3. Julius Caesar – Rijksmuseum – wikipedia

4.       4. Caligula – Rijksmuseum

5.       5. Mercurius – buitenveeldinbeeld.nl

6.       6. Fontein – Rijksmuseum – jeppehein.net