Beeldbepalend 235

Antwerpen Sint-Andrieskwartier

Woensdag 6 december 2023

Ten zuiden van het stadscentrum van Antwerpen ligt het Sint-Andrieskwartier. Het ligt tegen het historisch centrum en de Theaterbuurt aangeplakt. Centraal in deze wijk staat de Sint-Andrieskerk, de gelijknamige kerk van de Sint-Andriesparochie. De wijk kent een aantal namen als Luizenmarkt, Parochie van Miserie en Rode Burcht, die eigenlijk allemaal aangeven dat dit een volkse buurt is met arme gezinnen en oude woningen met grote gezinnen. Bij de volkstelling van 1920 woonden er 32.000 mensen in deze wijk. In de crisisjaren was er sprake van ontvolking. Ook na de Tweede Wereldoorlog verdwenen er veel bewoners. Het herstel kwam pas na 1980 en door de komst van de Campus Sint-Andries van de universiteit van Leuven vestigden zich talloze studenten in het kwartier.

Deze aflevering over kunst in Antwerpen start ik in de Pomstraat waar op de hoek met de Rijke Beukelaarstraat een van de vele muurbeelden van Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand en Victorie hangt. De titel van Bijstand en Victorie verwijst naar de Sint-Andrieskerk, die in de omgeving staat. Het beeld is in 1793 gemaakt van natuursteen en onder de sokkel is een marmeren engelenhoofd toegevoegd, zo bleek tijdens een restauratie in 1991. De Madonna wordt beschermd door een kleine luifelvorm. De maker van het beeld is onbekend.

De Pompstraat komt uit op de Sint Andriesstraat en naast de kerk staat het beeld Moeder Netje dat in 1951 is gemaakt door Leopold ‘Pol’ Van Esbroeck, geboren in 1911 in Londerzeel en overleden in 2010 in Brasschaat. Hij begon op zijn dertiende als leerling ornamentbeeldhouwer en gaat op zijn achttiende in Antwerpen studeren. Vlak voor de Tweede Wereldoorlog gaat hij daar zelf les geven.

Moeder Netje is een figuur uit de roman ‘Moeder waarom leven wij’ van Lode Zielens. Dit staat ook op een bronzen plaat aan de voet van de sokkel van Moeder Netje. Het beeld uit 1951 heeft aanvankelijk gestaan op de hoek van Plantin-en-Moretuslei en Simonsstraat. In 1962 werd het verplaatst naar het Letterenhuis aan de Minderbroedersstraat en meer dan tien jaar later is het hier in het gras voor de kerk geplaatst en kijkt naar de Pompstraat waar Zielens is geboren.

De Franse beeldhouwer Raymond Martin (1910-1992) leerde het werk van Robert Wierick en werd in 1950 leraar aan Ëcole des Arts Decoratifs. In zijn beeld Méditation, te vinden aan het Professor Visschersplein, zijn invloeden van Auguste Rodin merkbaar.

Zijn leermeester Wierick heeft overigens een vergelijkbaar kunstwerk gemaakt: Le Pensée. Maar Martin kopieerde niet en maakte zijn beeld natuurlijker, sensueler en gevoeliger. Van Méditation zijn meerdere exemplaren gegoten.

Boven de ingang van de toren van de Sint-Andrieskerk, aan de Waalstraat bij het Professor Visschersplein, hangt een beeld van Andreas. In de kerk is een museum ingericht dat een deel van het jaar is geopend. De oude toren van deze kerk is verdwenen en daar is een nieuwe voor in de plaats gekomen.

In 2008 werd Op het eiland Amoras onthuld op een zijmuur in de Korte Ridderstraat vind je een van de vele muurschilderingen met Suske en Wiske. Er is zelfs een hele route met muurschilderingen van stripfiguren. En zoals ook bij de muur staat aangegeven werkten Standaard Uitgeverij en Mekanik Strip en de familie Vandersteen mee aan de totstandkoming van de stripmuur. Een mooie afsluiting voor dit hoofdstuk.

 

de tweede

 

fictie en realiteit

lopen dwars door

elkaar

 

zo ben jij het eiland

van mijn dromen

en ben ik het water

waarin jij drijft

 

de vetten krijgen

een eigen gezicht

verdwijnen door

de dubbelganger

 

de schoenenbon

wordt daarom

ingeruild

 

ook de mageren

verdienen hun portie

als debutant

 

het spook maakt

alles altijd goed

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       1. Inleiding – wikipedia

2.       2. Pompstraat – verbeelding.be

3.       3. Sint Andriesstraat – stapperloot.be

4.       4. Pastoor Visschersplein – topa.be

5.       5. Waalstraat – sint-andrieskerk.be

6.       6. Korte Ridderstraat – suskeenwiske.ophetwww.net