Beeldbepalend 219

Amsterdam ArtZuid 2023 deel 6

Woensdag 16 augustus 2023

Mijn tweede bezoek aan de tentoonstelling ArtZuid 2023 in Amsterdam begin ik bij de Breitnerstraat en daarna volg ik de Apollolaan in oostelijke richting. Langs deze chique groene laan staan diverse hotels, die een mooie uitvalsbasis vormen voor een bezoek aan de hoofdstad met het Vondelpark en diverse musea op directe loopafstand. Alleen het prijskaartje dat aan de kamers wordt gehangen kan voor menigeen een schrikmomentje zijn, zeker bij meerdere overnachtingen. Voor een bezoek aan de Biënnale zijn zij uiteraard ook geschikt, omdat deze expositie voor hun deur is te vinden.

In Eemnes heb ik al eerder kennis gemaakt met de mannetjes van Erik Buijs, geboren in 1970 in Rhenen. Zijn mannetjes zijn vaak heel herkenbaar. Vlakbij de Breitnerstraat staat zijn drie meter hoge Mud, dat Buijs speciaal voor deze gelegenheid heeft gemaakt van isolerend piepschuim, polyester en polyurea. Het heeft iets schattigs, ontroerends over zich maar door de oranje bivakmuts maakt het hem ook eng, een gevangenisboefje.

Arne Quinze (1971) is begonnen als graffitikunstenaar maar is veel meer dan dat. Deze Belgische kunstenaar tekent, schildert, maakt beeldhouwwerk en soms enorme installaties waarbij hij probeert om natuur en cultuur naast elkaar te laten bestaan.

Dat doet hij niet alleen in afgelegen gebieden, maar ook in steden. ‘Steden als openluchtmusea, het klinkt als een idealistische droom, maar ik streef ernaar om deze droom te realiseren. Elke dag geconfronteerd worden met een publiek omringd door kunst. Kunst heeft een positieve invloed op mensen en hun persoonlijke ontwikkeling: het verbreedt hun horizon en maakt het toleranter ten opzichte van verschillen in de samenleving’, vind Quinze, die in Sint-Martens-Latem woont en werkt.

Met een grijpmachine verfrommelde hij in 2021 van aluminium Lupine Honeycomb. De lupine keert vaak terug in zijn werk, maar om heel eerlijk te zijn durf ik dit object geen lupine te noemen. In mijn gedachten zie ik een hondje staan en elders op de tentoonstelling wordt aangegeven dat hondeneigenaren wordt gevraagd om hun huisdier geen plasje te laten doen tegen de kunstwerken. Heeft Quinze misschien ook daaraan gedacht?

Adri is het beeld dat door Jasper Krabbé, de samensteller van deze expositie, is uitgekozen van de Nederlandse beeldhoudster Nadine van Veldhuizen. Zij is geboren in 1991 in Waalwijk en woont in Utrecht, waar zij betrokken is bij De Nijverheid. Van Veldhuizen studeerde eerst aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht en daarna nog enkele jaren bij het Sandberg Instituut in Amsterdam.

‘Als beeldhouwer laat ik mij inspireren door zware emoties waar ik in mijn omgeving mee te maken krijg. In mijn ogen is het namelijk niet belangrijk om naar een ideaalbeeld te streven, veel belangrijker is juist de hardheid van ons bestaan, de moeilijke momenten in ons leven’, zegt de kunstenares in een interview met HP De Tijd. ‘Laten we niet zoals de Grieken en Romeinen alleen het goede en schone zien in ons beeldhouwwerk, maar laten we het ook hebben over wat tegenslagen met ons doen.’

Het beeld Adri is door haar in 2022 gemaakt uit diverse materialen, zo heeft zij onder andere hout, metaal en glas gebruikt. Inspiratie heeft zij opgedaan in haar familie. Zo had haar overgrootvader tijdens WOII in het verzet gezeten en haar gestimuleerd vragen te stellen over dat verzet. Alle antwoorden hadden als rode draad iemand die boven zichzelf uitsteekt. Met die gedachte is Van Veldhuizen gaan schetsen en bouwde zij een mythisch figuur op.

Onder de artiestennaam Panamarenko schuilt de in 1940 in Antwerpen geboren Henri Van Herwegen, die in 2019 in Brakel is overleden. Hij wordt beschouwd als een van de belangrijkste Belgische beeldhouwers uit de tweede helft van de twintigste eeuw.

Panamarenko is een samentrekking van Pan American Airlines and Company, maar ook was het een verwijzing naar de voormalig Russische generaal Ponomarenko die tijdens de Koude Oorlog actief was als politicus en ambassadeur. Zijn naam werd als Panamarenko uitgesproken en Van Herwegen hoorde die naam op de radio.

Met behulp van de Panamarenko Foundation is in Amsterdam het bronzen Batopillo te zien, dat in 2005 is gemaakt. In dat jaar besloot Van Herwegen zich terug te trekken als actief kunstenaar. Zijn woning en atelier aan de Biekorfstraat in Antwerpen werd met inboedel en al aan het Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen geschonken. Sinds 2013 is die, na een verbouwing van het pand, inclusief inrichting te bezichtigen.

Daniel Spoerri is in 1930 in het Roemeense Galati geboren als Daniel Isaac Feinstein, een zoon van een tot het christendom bekeerde jood. Zijn vader werkte als evangelist en werd door de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog opgepakt en in een vernietigingskamp vermoord. Met zijn moeder, die ook een Zwitsers paspoort had, broers en zussen vluchtte hij in 1942 naar Zwitserland waar de kinderen door een oom, Theophil Spoerri, geadopteerd en opgevoed werden.

Daniel volgde een handelsopleiding en werkte als boekhandelaar, fruithandelaar en fotograaf, volgde vervolgens een dansopleiding en na een danscarrière werd hij regisseur van avant-gardestukken. Hierna ontwikkelde hij zich ook als kunstenaar en behoorde al snel bij de groep Nouveau Réalisme, die in Parijs in het atelier van Yves Klein was opgericht.

Zijn assemblagekunst, eat-art en zijn kunstboeken vonden een weg door de gehele wereld. In 1990 kocht hij in Toscane achttien hectare grond en maakte daar een beeldenpark van met eigen kunst en werk van bevriende kunstenaars. Sinds 2007 woont Spoerri in Wenen waar in 2011 het bronzen Der Krieger is ontstaan.

‘Als kunstenaar ben ik de denkende hand. Het stopt nooit: denken, handelen, denken, handelen’, zo schrijft Carla Rump op haar website. ‘Ik herinner mij dat ik als kind met mijn moeder door het centrum van Hilversum liep. Ik hield haar hand goed vast want ik was zo klein dat ik enkel wandelende benen zag. Ik probeerde mij te haasten en mijn moeder mee te nemen naar de mooiste plek van het dorp. Ik ben op zoek naar dat ene moment. Daar was het, het stond geduldig midden in het centrum van Hilversum. Plots stond ik oog in oog met een sculptuur gemaakt van brons. Het had de vorm van een klein paard, een pony. Ik werd erop getild en was op ooghoogte met de wereld.’

Met behulp van crowdfunding werd haar Omarming met elfenbankjes in brons gegoten. Haar fantasie en liefde voor de natuur hebben haar geleid naar dit object waarop de sprookjesachtige schimmelstructuur van hout bijna natuurlijk lijkt. Voor mij vormt dit een mooie afsluiting van deze aflevering.

 

bestrijden

 

de rust om mij heen verstoord.

de lust om na te denken over

dat ene woord dat ongehoord

blijft rondzingen in het lover.

 

zijn betovering is verbroken.

de vrede op aarde ontspoord.

nog voor er aan is geroken

gaan alle voornemens overboord.

 

geknecht door al onze idealen

waarin de robot zijn rol vervuld

zwijgt hij nu in andermans talen.

 

zijn pakkans in nevelen gehuld.

geschiedenis zonder verhalen

over hem wordt toch wel geluld.

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       1. Inleiding – booking.com – ArtZuid

2.       2. Buijs – erikbuijs.nl

3.       3. Quinze – arnequinze.com

4.       4. van Veldhuizen – nadinevveldhuizen.nl – ArtZuid

5.       5. Panamarenko – wikipedia

6.       6. Spoerri – danielspoerri.org – wikipedia

1.       7. Rump – carlarump.nl