Beeldbepalend 205

Breda 7

Woensdag 10 mei 2023

De muziekliefhebbers en met name bezoekers van popconcerten worden op hun wenken bediend in de Mezz. Deze popzaal is ontworpen door architect Eric van Egeraat en is te vinden in de binnenstad van Breda, naast de nieuwbouwwijk Chassé Park en het Chassétheater. Het is de opvolger van het poppodium Para en is gerealiseerd in 2002. In de grote zaal kunnen ongeveer 650 toeschouwers terecht, maar er is ook een kleinere zaal voor ongeveer honderd man, waar dus intieme concerten plaatsvinden. Mezz biedt een uitgebreid programma aan en biedt tevens ruimte aan mensen die zelf iets willen organiseren.

Vanaf de Grote Markt ben ik in de Hallstraat beland. In deze straat kom ik het beeld Schrijvertje tegen. Dit fijne beeldje is van Hein Koreman, aan wie ik onder andere ook in de eerste twee aflevering van Breda aandacht heb besteed.

Dit bronzen kunstwerk is door hem in 1974 vervaardigd en heeft hier een jaar later een plekje gekregen. Koreman heeft een kind geportretteerd die op de knieën zit en schrijft. De verhoudingen tussen sokkel en beeld zijn bewust zo gekozen, omdat het anders misschien over het hoofd wordt gezien.

Vandalen weten het wel te vinden, want het is al een paar keer gestolen, maar steeds weer teruggevonden. Ook is het wel eens aangekleed, van een pet of ketting voorzien of heeft het een rokertje tussen de vingers gekregen.

Boven de deur van het voormalige PTT-gebouw op de hoek van de Oude Vest en de Keizerstraat staat het muurbeeld Vrouwe van Stavoren. Dit beeld is gemaakt door Pier Arjen de Groot, een beeldhouwer, medailleur, schilder en etser, die in 1927 is geboren in Utrecht en overleed in 1995 in Den Haag. Dit beeld is het eerste ontwerp van de Vrouwe van Stavoren waarvoor hij een opdracht had gekregen van Stavoren. Het is daar echter nooit geplaatst en kreeg hier in Breda een plekje. Wel heeft het overeenkomsten met het beeld dat daar aan de kust staat en het verhaal van die bekende vrouw vertelt.

Op de hoek van de Keizerstraat en de Vierwindenstraat staat een modern kunstwerk dat behoort bij de Mezz. Het lijkt uitgevoerd in cortenstaal, maar wie de verantwoordelijke ontwerper en uitvoerder is heb ik niet kunnen achterhalen.

Op de hoek van de Wilhelminasingel en het Wilhelminapark staat in de tuin van De Keyzer Verzekeringen het beeld Dizzy trumpet en heeft onder de bevolking de naam de Sterrenkijker gekregen. Dit beeld is een verwijzing naar de trompettist Dizzy Gillespie. Het maakt onderdeel uit van een serie Art of Music gemaakt door de Bredase kunstenaar Rogier Ruys, geboren in 1963.

Behalve als beeldhouwer is Ruys ook actief als muzikant en al jong leerde hij trompet spelen. ‘Ik heb de wereld rondgezworven. Ben overal geweest. Heb geslapen, geleefd en gevreeën onder de bruggen van de wereld. Ik heb veel meegemaakt. Dat verwerk ik’, vertelde hij bij de opening van de beeldentuin op landgoed Wolfslaar in 2011. Voor dit beeld staat ook een bord met de verwijzing naar dit landgoed. Maar het heeft al op diverse plekken gestaan, aanvankelijk op het Spanjaardsgat, maar bijvoorbeeld ook al bij North Sea Jazz en in Amsterdam.

Vrijheid is een kunstwerk uit 2000 van Peer Eltink. Dit staat aan de andere kant van hetzelfde pand. Het kunstwerk van roestvrijstalen buizen dateert uit 2000 in een periode dat de verzekeraar het voormalige ANWB-pand betrok. Met de vogel wil Eltink vrijheid en onafhankelijkheid uitdrukken.

Bon Ingen-Housz, geboren in 1881 in Breda en daar in 1953 ook overleden, komt uit een Bredase familie met talloze bankiers en artsen. Hij kreeg zijn opleiding aan de Rijksnormaalschool voor Teekenonderwijs en de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam.

Ingen-Housz, ook wel Ingenhousz, won in 1908 de Prix de Rome voor beeldhouwkunst met een beeld van Mercurius en werkte in Amsterdam, Den Haag en Ritterdam mee aan diverse beeldhouwprojecten. Daarnaast was hij tussen 1918 en 1946 docent aan de Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag.

In 1949 realiseerde hij het Pools monument. Dit staat in het Wilhelminapark. Het bestaat uit bronzen vogels op een natuurstenen zuil. In de zuil is de tekst Dank aan onze Poolse bevrijders 29 oktober 1944 gegraveerd.

De bovenste vogel staat voor de Poolse adelaar die na een hevig gevecht de Duitse adelaar heeft bedwongen. Ze zijn gesitueerd op de aardbol. Het verwijst naar de bevrijding door de Eerste Poolse Pantserdivisie onder leiding van de Poolse generaal Stanisaw Maczek. Talloze Polen zijn toen lange tijd in Breda blijven hangen.

De Bank van Verschraage is een eerbetoon aan Alfonse Jean Antonie Verschraage die leefde van 1850 tot 1931. Hij was jarenlang notaris en speelde een belangrijke rol in het Bredase verenigingsleven. Hij was onder andere voorzitter van Breda Vooruit, de voorloper van de huidige VVV.

Als dank voor zijn werk bood de stad hem in 1930 op zijn tachtigste verjaardag een bank aan. Dit was een ontwerp van de architecten Korteweg en Verwoerd. Het portret en de plaquette zijn van de Bredase kunstenaar Gerard van Aalst. De vertaling van de Latijnse tekst is: In het tachtigste jaar van zijn leven 1930. in 2003 is het portret gerestaureerd door Maarten Koreman, die ook een replica heeft gemaakt van de tekstplaquette die was verdwenen.

Op weg naar Princenhage kom ik over de Boeimeersingel en daar zie ik vlakbij de oever van het riviertje de Mark op een gemetselde pilaar een raadselachtig wapenschild. Hierop tweemaal de Nederlandse leeuw en eveneens tweemaal een posthoorn, in het centrum een gekroonde stier. Wat die leeuwen, de stier en de posthoorns samen voegen? In ieder geval krijgt het mijn aandacht.

Deze aflevering sluit ik af met Hein Koreman en het Bloemenmeisje van zandsteen. Het staat in het plantsoen langs de Julianalaan en de Irenestraat. Het wordt zijn eerste kunstwerk genoemd en dateert uit 1952. Aanvankelijk stond dit beeld in Park Valkenberg.

Buurtbewoners uit de omgeving van de Irenestraat vonden dat het beeld in hun omgeving pasten en haalden geld op om het aan te kopen. Zo is het hier terechtgekomen. Dat paste ook wel bij de gedachte achter het beeld. Koreman liet zich bij het ontwerpen inspireren door de Griekse godin van de vrede, Irene, en vond het bloemenmeisje het perfecte symbool van onschuld.

 

de overdracht

 

mijn vader leerde mij

het houden van

maar vergat zijn vingers

over te dragen

 

in alle onschuld benoem

ik jou mijn vrede

als jij met mij geboren

opstaat in het park

 

ik versterk onze band

van jongen en van meisje

en gun jou het boeket

dat jij immer meedraagt

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       Inleiding – wikipedia – mezz.nl

2.       Halstraat – wikipedia – kunstinbreda.wordpress.com

3.       Oude Vest – rkd.nl – kunstinbreda.wordpress.com

4.       Keizerstraat – geen informatie

5.       Wilhelminapark – sillekunst.nl – bndestem.nl – kunstinbreda.wordpress.com

6.       Wilhelminapark – kunstinbreda.wordpress.com

7.       Wilhelminapark – wikipedia – traceofwar.nl – polonia-breda.nl

8.       Wilhelminapark – erfgoed.breda.nl

9.       Boeimeersingel – kunstinbreda.wordpress.com

10.     Irenestraat – kunstinbreda.wordpress.com