Beeldbepalend 188
Uithoorn 2
Woensdag 11 januari 2023
Deze tweede aflevering van Uithoorn is een vervolg op
mijn route die ik heb beëindigd bij De Kaashandelaren aan de Amstel. Vlakbij
vind ik de kaart van een Beeldenroute door Uithoorn waar dit beeld een
onderdeel van uitmaakt. Bovendien komt die route ook bij de Schans waar ik moet
zijn voor een gedichtenmiddag. Vlakbij de plek waar de Kromme Mijdrecht uitkomt
in de Amstel. Maar van een aantal beelden op deze route is op dat moment weinig
tot geen gegevens terug te vinden. De gemeente gaat een Beeldenplan opstellen
dat vermoedelijk eind 2019 operationeel is en waarin gegevens van kunstwerken
vermeld worden. Maar zoiets loopt vertraging op en in 2022 is het plan opnieuw
in de cultuurnota terechtgekomen.
De Beeldenroute wil ik in omgekeerde volgorde lopen maar in het begin wijk ik al af. Op het plantsoen bij Prinses Irenelaan en Oranjelaan staat het eerste kunstwerk dat ik laat zien. Op een koperplaatje op de sokkel staat dat Nic Jonk de maker is en dat de titel Aarde en Water II is met het jaar 1980. In de voet heeft de beeldhouwer zijn naam en het jaartal 1976 gegraveerd.
Deze in Schermerhorn geboren beeldhouwer stelt de aarde voor als de oermoeder Gaia, de godin van de natuur. Gaia is ontstaan uit Chaos aan het begin van alles. Deze Chaos bestaat uit de vier elementen aarde, water, lucht en vuur. Op de rug van een dolfijn berijdt Gaia de golven van de zee, terwijl zij een toorts omhoog steekt.
Barones Charlotte van Pallandt was een vriendin van Koningin Wilhelmina. Drie jaar na het overlijden van Wilhelmina kreeg zij het verzoek een monument voor haar te maken dat na goedkeuring van Koningin Juliana in 1968 werd gemaakt en onthuld in Den Haag. In het parkje aan de Prins Hendriklaan staat een kleiner beeld van Wilhelmina gemaakt door Van Pallandt. Dit beeld op een smalle sokkel is uit 1987.
Voor het pand van Notariskantoor Akkermans Meuleman aan de Emmalaan staat het bronzen beeld Levenskracht. Een mooi en intrigerend beeld dat enerzijds kracht uitstraalt maar ook hulpeloosheid, met vragende, omhoog gestoken vingers. Op de sokkel zit een koperen plaatje met de titel van het werk, met de naam van de beeldhouwer G van Stoffelen. Het beeld lijkt bij het notariskantoor te horen, maar is van de gemeente en zal vermoedelijk verplaatst worden.
Het naamplaatje is overigens niet helemaal juist. Het werk is gemaakt door Sjra (Gerardus Cornelis) Schoffelen, geboren in 1937 in Roosteren. Hij studeerde onder andere in Maastricht en Berlijn. Zelf was hij docent in Tilburg en Maastricht. Hij woont en werkt in het Etzenraderhuuske dat onterecht wel eens kasteel wordt genoemd.
Aanvankelijk heb ik niets kunnen vinden van de twee moderne kunstwerken op het Amstelplein. Via mevrouw Hesselman van de gemeente krijgt ik te horen dat er aan dat Beeldenplan gewerkt moet worden. En eindelijk komt het verlossende woord. De Driehoekige plastieken zijn gemaakt door Josje Regout, die tegenwoordig in Noorden oude appelrassen kweekt.
Iets eerder is mij al duidelijk dat Pionnen gemaakt is door Peter Kortekaas, die in 1943 in Beuningen is geboren. Kortekaas woonde tijdens de bouw van de Berlijnse muur in die stad en dat is zeker van invloed geweest op zijn werk. Vanaf 1980 is Kortekaas gaan werken met brons.
De kunstenaar woont en werkt in Sint Anthonis. ‘Als kind was ik gefascineerd door de natuur. Toen ik ouder werd, kwam de interesse voor de mens’, vertelt Kortekaas. ‘Ik heb altijd geweten dat je een gevoel kan aanraken, voelen op je huid. Mijn beelden zijn stukken van een aura en je voelt het door te zijn in hun aanwezigheid. Er zit energie in.’
Op de hoek van Laan van Meerwijk en Korte Boterdijk is plaats voor Het gezin van Cor Hund. Deze Nederlandse beeldhouwer was geboren in 1915 in Amsterdam en overleed daar in 2008. Hij was tevens kunstschilder en tekenaar. Hund werd al op twaalfjarige leeftijd naar de Grafische school gestuurd om lithograaf te worden. Na zijn opleiding werd hij leerling-tekenaar bij een drukker. In de avonduren volgde hij een opleiding bij Hendrik Jan Wolter bij de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam.
Hund maakte veel vergezichten en legde zich vooral toe op schilderen, onder andere van mensen uit zijn wijk rond het Waterlooplein. In zijn werk zijn invloeden te zien van de Hollandse jaren van Vincent van Gogh. In 1960 kreeg hij opdracht een monument ter herinnering aan Multatuli te maken. Maar na tien jaar gaf hij die opdracht terug.
Hoewel hij 150 beeldjes voor dat monument had gemaakt vond Hund dat hij er niet in was geslaagd de persoonlijkheid van Multatuli vast te leggen. Andere beelden hebben wel hun weg naar de openbare ruimte gevonden, zoals dit bronzen werk uit 1964. Ook in Alkmaar heb ik al een beeld van Het gezin aangetroffen.
‘Ik zal nooit in hout hakken’, zo kopt Lien Heyting in een interview (NRC 2002) met de beeldhouwster Theresia van der Pant. Zij is in 1924 in Schiedam geboren en overleed in 2013 in Amsterdam. Vlak na de oorlog werd zij opgeleid aan de Rijksakademie in de hoofdstad in het klassiek uitbeelden van mensen. Maar na haar studie ontdekte zij dat zij liever dieren dan mensen observeerde.
‘Dieren wekken geen schroom op, er is geen verlegenheid. Ik houd veel van mensen, maar ik beeldhouw niet graag naaktfiguren. Er is weinig verschil tussen het ene naakt of het andere. Kleiding inspireert me al helemaal niet. Dus als ik mensen uitbeeldde, waren het portretten.’ Anders was dat met dieren. Voor het winkelcentrum Amstelplein staat haar Vissen uit 1992.
Op het Amstelplein staat ook een werk van Birgit Stigter. Deze veelzijdige kunstenaar is in 1968 geboren in Gorinchem en werkt in Apeldoorn. Als kind wist zij al dat zij naar de kunstacademie zou gaan. Zij studeerde in Utrecht, Brussel, Amsterdam en Den Haag, onder andere bij de Duitse kunsteaar Markus Lippertz.
Zij houdt zich bezig met maken van installaties, sculpturen, films en schildert. Haar werk in Uithoorn is in 1998 aangeboden door Berk Amstelland zo valt er op de voet te lezen. De titel van dit waterlelieachtige werk ontbreekt echter.
Aan het water van de Amstel staat een oud, zwaar anker vastgepind op een blok rond beton. Een symbool van wat eigenlijk?
Ik ben dan mijn laatste beeldje voorbij gelopen. die staat aan de Schoolstraat bij Schans, onder bomen en tussen verwilderde struiken. Dit beeldje De roode Vos van de Uithoornse kunstenaar Gerard van Hulzen is een verwijzing naar een beeldje dat op een console in de hoekgevel van de voormalige tabaksfabriek Jan de Ruyter (1827-1955) stond. Het originele beeldje is in het bezit van de gemeente.
Van Hulzen is in 1946 in Uithoorn geboren en groeide op in Amsterdam. In 1974 ging hij studeren aan de Vrije Pedagogische Academie in Zeist en kreeg les van de beeldhouwer Jan Becht. Zelf ging hij als docent aan de slag aan de Vrije School in Amsterdam en later in Zeist waar hij intensief werkte met leerlingen met een verstandelijke beperking. Hij bleef zich bezighouden met kunst en omdat de vraag naar zijn werk toenam stopte hij als docent. In 2000 had hij zijn atelier en expositieruimte bij Fort aan de Drecht. Van Hulzen overleed in 2015.
gezi(e)n
de mens staat centraal
in het dorpsleven
althans
hoort het zo te zijn
en wie houdt u in ere
uw ouders of verheft
u de kleinste
en straks als zij groot zijn
hoe is het dan
Opa IJsbeer
Verantwoording
1. Inleiding – gemeente Uithoorn
2. Prinses Irenelaan – emmeloord.info
3. Prins Hendriklaan - bkor.nl – onh.nl
4. Emmalaan – wikipedia
5. Amstelplein – cultuurplatformuithoorndekwakel.nl
6. Amstelplein – peterkortekaas.nl
7. Laan van Meerwijk – wikipedia
8. Van der Pant – nrc.nl
9. Stigter – birgitstigter.com
10. Amstel – geen informatie
11. Van Hulzen – onh.nl
Reacties
Een reactie posten