Deel 171

Arnhem

Woensdag 14 september 2022

Het moet er voor mij toch een keer van komen; een bezoek aan ons bruidsmeisje van weleer. En meteen is dat een mooie gelegenheid om een korte wandeling door Arnhem te maken. Een stad aan de Rijn waaraan ik herinneringen heb uit een alweer ver verleden. Mag ik dat zo zeggen op mijn zeventigste? Een stad van bedriegertjes en de Huizer molen, een boek van Pim Pandoer, een reünie van een jongerenreis. Vandaag neem ik u mee tijdens mijn wandeling langs een aantal objecten.

Ik begin met een gigantisch schilderij van Carel Willink uit 1940. Wilma met kat is uitgevoerd op een muur aan de Utrechtseweg. De muurschildering is van De Strakke Hand  uit Utrecht. ‘Het is een locatie die vraagt om een klassiek en herkenbaar kunstwerk uit de collectie van Museum Arnhem’, zegt conservator van het museum Jelle Bouwhuis. Het is in 2021 gemaakt in de periode dat het museum op slot was voor een forse verbouwing. De Strakke Hand is een schilderscollectief die overal in het land muurschilderingen heeft gemaakt.

Bij het hoofdkantoor van Liander aan de Utrechtsestraat staat Het landschap met de horizon als uiterste begrenzing. Dit kunstwerk is in 1992 geplaatst en gemaakt door Dorothee Limburg. Het gevaarte is veertien meter hoog en weegt maar liefst 34 ton. Het is gemaakt in opdracht van de elektriciteitsmaatschappij PGEM.

Dit stalen werk overspant de straat die aansluit op de Utrechtseweg. Limburg studeerde aan de kunstacademie in Arnhem monumentale vormgeving en architectuur en dat is in dit werk zeker terug te vinden. Zij is tevens tolk gebarentaal en slaat daarmee een brug tussen mensen.

Vlakbij dit werk, aan de Utrechtsestraat, staat het oorlogsmonument Eert de vrouw dat in 1949 uit hardsteen is gehouwen door de beeldhouwster Nel Klaassen. In september van dat jaar werd het monument eerst geplaatst in park Sonsbeek voor de eerste Sonsbeektentoonstelling, waarna het aan het eind van dat jaar op de huidige locatie werd geplaatst. Klaassen is in 1906 in Arnhem geboren en in 1989 in Heemstede overleden. Zij was getrouwd met de schilder Jaap Bouhuys en maakte ook wandschilderingen en vervaardigde mozaïekstukken.

Het monument is in opdracht van de gemeente gemaakt om de offers die de vrouwen in oorlogstijd hebben gebracht te eren. In de sokkel is het gedicht De vrouwen in oorlog van Ronald Kuipers aangebracht. Het is de tweede keer dat ik werk van Klaassen zie. Eerder heb ik al aandacht besteed aan een oorlogsmonument dat in Laren (NH) staat.

Bij Hans Voorhuis Antiek aan de Utrechtseweg staat een liefelijk beeldje. Het gaat om De gelukkige klanten en is gemaakt door Ad Braat, ooit een tevreden klant van de antiekwinkel verklaart de eigenaar van de winkel en tevens eigenaar van dit beeldje. Braat, geboren in 1919 in Roosendaal en overleden in Zierikzee, was behalve beeldhouwer ook keramist. ‘Er zijn wel meer kunstenaars onder mijn clièntele’, zegt Voorhuis, ‘maar ik was zeer verguld dat hij dit wilde maken.’

Moet ik het volgende object bij Onderlangs 26 met een korreltje zout nemen? Luigi Pedron staat er met grote letters op een muurtje en onder een kikvors. Pedron is een in 1942 in Sint Margarethen Zwitserland geboren kunstenaar en woont sinds 1971 afwisselend in zijn geboorteland en in Arnhem. Op dit adres dus. Hij studeerde onder andere aan de Meisterschule für Steinbildhauer in Freiburg, maar ook in München nam hij les.

Wie naar boven kijkt ziet op het balkon van de woning nog diverse bronzen werken staan, die door Luigi Pedron zijn gemaakt. Zij hebben iets van vogelkuikens die zich aan stengels vasthouden, in afwachting van hun ouders zitten zij daar met wijd open gesperde bekken.

Op een ander gedeelte van Onderlangs sluit ik deze aflevering af met Drie Zonnepijlen. Dit modern ogende kunstwerk is uit 1976 en gemaakt van reflecterend roestvrijstaal, deels met zwarte ets. ‘Het effect van zonnestralen in een mistig bos nabootsen’, zo stelde de maker. Het object is gemaakt door Piet Slegers. Deze beeldhouwer en omgevingskunstenaar is in 1923 geboren in Mierlo en overleden in 2016 in Velp.

Na zijn opleiding aan de kunstacademie in Arnhem vestigde hij zich als vrij kunstenaar en werd vooral bekend vanwege zijn land art werken, zoals de Aardzee die in Flevoland is te bewonderen. Slegers maakte de Drie Zonnepijlen voor de Biënnale Antwerpen, tegenwoordig is dat het Beeldenpark Middelheimmuseum. De gemeente Arnhem kocht het in 1985 aan.

 

de vrouw als stedenmaagd

 

de vijand heeft ons uitgedaagd

de moederziel voelt opgejaagd

verantwoording is wat samendraagt

de vrouw herkend als stedenmaagd

 

nog altijd wordt er rondgevraagd

haar strijdlust lijkt wel onversaagd

als kinderschare wordt belaagd

zijn al haar angsten open geknaagd

 

de vrouwen eisen ook hun recht

met levensdraden afgehecht

voeren zij hun eigen plichtsgevecht

 

het vrouwzijn is niet afgelegd

als mensenleven worden geknecht

ook voor hun moed heb ik dankgezegd

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       Inleiding – eigen informatie

2.       Utrechtseweg – gelderlander.nl – strakkehand.nl

3.       Utrechtsestraat – collectiegelderland.nl – dorotheelimburg.nl

4.       Utrechtsestraat – wikipedia

5.       Utrechtseweg – hans voorhuis

6.       Onderlangs – pedron-geels.nl

7.       Onderlangs – pedron-geels.nl

8.       Onderlangs – wikipedia -collectiegelderland.nl