Deel 129

Blaricum 2

Woensdag 17 november 2021

De gemeente Blaricum heeft een gemeentelijke fusie nog steeds af kunnen houden. Onderzoeken ernaar zijn er wel geweest en vooral een samengaan met Huizen wordt door inwoners van dit dorp niet alleen gevreesd maar ook gehaat. Een samensmelting tussen deze twee gemeenten is nauwelijks voorstelbaar en om dat voor te zijn is Blaricum jaren geleden al een ambtelijke fusie aangegaan met Laren en Eemnes. Die drie dorpen hebben samen een gemeentehuis (in Eemnes) en Laren en Blaricum hebben nog een (kleiner) ambtelijk onderkomen waar ook het bestuur zetelt.

In de vorige aflevering ben ik gestopt aan de Kerklaan waar dit gemeentelijk gebouw voor Blaricum staat en in de tuin staan enkele kunstwerken die meegenomen zijn uit het voormalig gemeentehuis Naarderheem. Daaronder behoort L’Afghane waarover het Blaricums erfgoed spreek als de Naakte vrouw.

Dit beeld is in 1978 geschonken aan de gemeente Blaricum door de ereburger Jan van Campen. Het beeld is gemaakt door August Suter. Deze in 1887 in Basel geboren beeldhouwer en daar in 1965 ook overleden was een leerling van Rodin. Wanneer dit beeld precies is gemaakt is onbekend. Wat mij opvalt zijn de bijzonder grote voeten van de vrouw.

Ook De Windman van Han Hulsbergen is meegekomen van de Torenlaan naar de Kerklaan. Hulsbergen geboren in 1901 in Hengelo (O) schilderde en tekende al vanaf zijn achtste. Na zijn middelbare school ging hij fotograferen om zo geld te verdienen voor een opleiding aan de Amsterdamse kunstacademie. Hij had tijdelijk een fotostudio in Middelburg.

Voor hij werd toegelaten op de academie kreeg Hulsbergen al privéles op de Normaal School in Amsterdam. Hij volgde zowel schilder als beeldhouwlessen. Hij experimenteerde met kleuren en vormen.

In 1939 verhuisde Hulsbergen naar Blaricum. De oorlog had een grote weerslag op zijn werk. Wel bleef hij experimenteren, zowel in technieken als met materialen en was de grondlegger van Meliora Beton, een materiaal waarmee hij objecten kon vormen. Hulsbergen overleed in 1989 in Blaricum. De verhuizing van dit beeld heeft hij dus niet meer meegemaakt.

Ik blijf nog even hangen in de tuin en zie een bewerkte pot met… ja wat zit er eigenlijk in en waar komt het vandaan? Ooit heeft het in de tuin van Nederheem gestaan en het is door Martijn van Mancius en Robbert Klaver van Aurelia aan het college van B en W geschonken als dank aan het meewerken aan de renovatie van het voormalige gemeentehuis.

Han Hulsbergen, die onder andere voorzitter was van de Gooise Schildersvereniging dat in 1935 werd opgericht in Laren, is ook de maker van Decoratie in glas. Dit werk is gemaakt van beton en glas en is in 1998 door familie van de kunstenaar aan de gemeente geschonken. Ook dit object is meegekomen vanaf het terrein van het vroegere gemeentehuis aan de Torenlaan.

Bijna zou ik aan de Liggende figuur voorbijgaan. Ook deze reliëfplaquette is afkomstig van Han Hulsbergen. Het is totaal iets anders dan de twee voorgaande stukken van zijn hand. Ik blijf et niet te lang bij stilstaan. Het wordt nu echt tijd om wat meer naar het centrum van het dorp te gaan.

Vanaf de Kerklaan steek ik het Franse Pad over en kom via de Brinklaan terecht op de Dorpsstraat. Daar staat het beeld Schapen van Tineke Bot. Deze Nederlandse beeldhouwster is net na de oorlog in Hilversum geboren. Zij geldt als autodidact en leerde het beeldhouwen van Mari Andriessen en stortte zich tevens op brons gieten. Daarnaast ging ze tekenen en schilderen en kreeg les van Bob Hoope. In 1970 opende zij haar eigen atelier in Hilversum. Haar eerste solo-expositie was in 1974 in buurgemeente Laren. In 1994 is Bot verhuisd naar Frankrijk. Zij maakt vooral figuratieve bronzen beelden.

Eerder heb ik al werk in Zeist gezien van haar hand. Het bronzen beeld Schapen, ook wel Kudde met zeven schapen genoemd, komt uit 1988 en past bij het beeld uit vroeger dagen; een kudde schapen op de Blaricummerheide.

Iets verder, op de hoek met de Torenlaan staat naast de Muziektent De Erfgooiersboom. Dit is een verwijzing naar het verdwijnen van de Erfgooier. Aan het einde van de dertiende eeuw kregen de Erfgooiers van Floris V het gebruikrecht van de woeste Gooise gronden.

De Erfgooiers mochten die gronden gebruiken zodra hij zelfstandig een boerenbedrijf ging uitvoeren, waarbij wel regels werden gesteld. In 1836 verkregen zij tevens het eigendom van een deel van de grond. Er ontstond ook veel onenigheid tussen betere standen en boeren. Maar ook onderling was er veel strijd.

In de twintigste werd het Erfgooiersrecht, dat alleen van vader op zoon overging, beëindigd. Dat betekende tevens dat de gezamenlijke grond werd verkocht. De Erfgooiers die jaarlijks een bedrag kregen, ontvingen daarna nog eenmaal een uitkering.

In 1971 maakte Gerard Lanphen van eikenhout een boom met daarop diverse voorstellingen uit dit rijke Erfgooiersleven. Lanphen, die in 2009 op 77-jarige leeftijd is overleden in Blaricum maakte dit voor een tentoonstelling in Laren. In 1985 werd het houten beeld, dat iets verderop bij de kerk stond, in het Blaricumse dorpshart vervangen door een bronzen exemplaar.

 

de naakte waarheid

 

de naakte waarheid

van top tot teen

zij staat daar

zo heel alleen

 

de zon die schijnt

haar in de ogen

een hand omhoog

zo onbewogen

 

een blonde dij

een grote voet

een schone schijn

een lieve toet

 

Opa IJsbeer

 

 

Verantwoording

1.       Inleiding – eigen informatie

2.       Kerklaan – wikipedia – historische kring Blaricum

3.       Kerklaan – galerienoorderlicht.nl

4.       Kerklaan - oogopblaricum.blog

5.       Kerklaan – wikipedia

6.       Dorpsstraat – wikipedia

7.       Torenlaan – gnr.nl - wikipedia