Deel 126

Nijmegen 3

Woensdag 27 oktober 2021

Een van de belangrijkste pleinen in Nijmegen is het Keizer Karelplein. Vanaf het station word je daar bijna heen getrokken door de geschiedenis en het wandelverkeer. Of meegezogen met het snelverkeer dat via de Nassausingel richting centrum gaat. Midden op dit plein ligt een klein plantsoen, dat zeker niet zonder gevaar kan worden bereikt, want er zijn weliswaar oversteekpunten maar geen verkeerslichten richting dit plantsoen en een zebrapad ontbreekt eveneens.

Dit plein staat centraal in deze aflevering, dat in het plantsoen begint. De Belgische beeldhouwer Albert Termote (1887-1978) werd geboren in Herberg de Keizer in Lichtervelde. Het was een bescheiden man, die zich inleefde in zijn werk en tijdens een tentoonstelling over zijn werk in 1977 verklaarde: ‘Ik kan haast niet geloven, dat dit allemaal mijn werk is, maar aan de andere kant, weet ik nog precies waar, wanneer en waarom ik de dingen maakte.’ Van Termote heb ik al eerder werk laten zien, onder andere in een Haagse aflevering.

Zijn bronzen standbeeld Karel de Grote dateert uit 1952 en is onthuld in 1962. In 1930 bestond er al een plan om op het plein een beeld van Karel de Grote te plaatsen.

Het ontwerp van Jac Maris werd echter afgekeurd. Uiteindelijk kwam er toch een fraai ruiterstandbeeld, voor de keizer die vanaf 777 voor het eerst naar ‘zijn palts’ op het Valkhof kwam en daar enkele maanden verbleef. Van Hove had zijn atelier aan de Constantijn Huygensstraat 81 i Amsterdam. Hij was gespecialiseerd in portretbustes en standbeelden.

Aan de rand van het Keizer Karelplein, daar waar de Bisschop Hamerstraat op het plein uitkomt, staat het standbeeld van Ferdinand Hamer, van de Nederlandse beeldhouwer Bart van Hove (1850-1914). De in De Haag geboren Van Hove was onder andere hoogleraar aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam en is voorzitter geweest van de kunstenaarsvereniging Arti en Amicitiae.

Ferdinand Hamer was in Nijmegen geboren in 1840 en overleed in 1900. Hamer trok als missionaris de wereld in en werd in 1878 in Mongolië tot bisschop gewijd. Tijdens de Boksersopstand werd hij samen met enkele andere missionarissen opgepakt, gemarteld en gedood.

Een jaar na zijn dood werd een comité gevormd om een standbeeld voor Ferdinand Hamer op te richten. Op de sokkel van Naamse steen werden portretmedaillons geplaatst van drie martelaren: Joseph Dobbe, Gijsbertus Jaspers en Andreas Zijlmans.

Het drietal was betrokken bij de Congregatie van het Onbevlekt Hart van Maria, ook wel missionarissen van Scheut genoemd. Teksten op de sokkel verwijzen naar de christenvervolging in China.

Het beeld werd in 1902 onthuld door Wilhelmus van de Ven, bisschop van Den Bosch. Het stond in het middenplantsoen aan de Verlengde Molenstraat, waar Hamer was geboren. Dit deel van de straat werd door de gemeenteraad van Nijmegen hernoemd tot Bisschop Hamerstraat. Van 1949 tot 1999 heeft het beeld op het middenplantsoen van de Van Schaeck Mathonsingel gestaan.

Voor de inrit naar de Titus Brandsma Gedachteniskerk, de voormalige St. Jozefkerk, staan twee zuilen: Wachters. Deze twee zuilen zijn op 1 oktober 2010 onthuld door de toenmalige burgemeester Thom de Graaf. De kerk en alles eromheen is een eerbetoon aan Titus Brandsma, die ook op een zuil staat afgebeeld en wie nog enige twijfel heeft zal worden overtuigd door de inscriptie Titus Brandsma Memorial.

De letter T boven in de zuilen staat voor Tau, de negentiende letter van het Griekse alfabet. Deze letter staat voor leven en verrijzenis, maar ook is het een teken van vrede en vriendelijkheid.

Op het terrein van de Titus Brandsma memorial is aan muur een plaquette voor de in 2005 tot grootste Nijmegenaar aller tijden gekozen Brandsma. Het is een werk van Jos Mertens, geboren in 1955. Hij studeerde in Nijmegen voor cultuur en godsdienst psycholoog en besloot al snel om meubelmaker te worden. Dat vak leerde hij in Venlo en zette daarna zijn bedrijf Meubelenkunst op. Als kunstenaar werkt hij graag met Belgisch hardsteen.

 

De poort

 

de poort staat open

eeuwig open voor u

omzuild met wachters

die u leiden naar

 

het woord doet mij denken

denk aan die ene stad

die herrezen is uit as

uit het puin voor

 

het leven gaat door

ook achter de poort

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       Inleiding – eigen informatie

2.       Keizer Karelplein – wikipedia – vanberbeelden.wordpress.com

3.       Bisschop Hamerstraat – wikipedia

4.       Jozefkerk – titusbrandsmamemorial.nl

5.       plaquette – titusbrandsmamemorial.nl – meubelenkunst.nl