Deel 100

Den Haag P. Struyckengalerij 6

Woensdag 28 april 2021

De laatste aflevering van de sokkelgalerij? Ik durf dat nog niet meteen te beweren. Zelf vind ik het een successerie, maar of de gemiddelde bewoner van Den Haag dezelfde mening heeft? De beeldenserie staat er al weer enkele jaren en er komt zo nu en dan wat bij en beelden veranderen van positie waar het vernieuwend is. Maar dan nog, kunst is een spel tussen maker en kijker; wat wordt ermee bedoelt? Bij deze laatste serie kon ik niet om de drukte heen; de drukte van de Lapjesmarkt en mensen die op koopjes afkwamen en geen oog hadden voor kunstobjecten, tegen de sokkel stonden geleund en daar zelfs geen erg in hadden of het wel een handige parkeerplek voor hun vervoermiddel vonden. Erg? Ja, ik heb er wel een mening over!

Eline Vere, de debuutroman van Louis Couperus, is in 2012 verheven tot een bronzen sokkelbeeld door Thom Puckey. Deze in 1948 geboren beeldhouwer heeft een uiteenlopend oeuvre op zijn naam staan. Voor de galerij kreeg Puckey de opdracht mee een Haagse held te vereeuwigen. Daarbij werd eigenlijk gedacht aan een popmuzikant of sporter, maar de Engelsman had iets anders in zijn hoofd: de sterfscene van Eline Vere. De beeldschone dame neemt in een vlaag van waanzin te veel morfine en slaapt voor goed in. De kunstenaar plaatste voor het beeld een model met ovaal gezicht op een ovale plaat, bovenop een ouderwets beeldhouwersbok. Het is het antwoord van de beeldhouwer op het dwingende sokkelplan, waarmee hij door de bok een geleidelijke overgang van voetstuk naar beeld vormt. Het is tevens een verwijzing naar de abstracte vormen waardoor Puckey in de tweede helft van de jaren tachtig bekend raakte in ons land.

Schilder, beeldhouwer en sieraadontwerper Gijs Assmann is een veelzijdig kunstenaar. Hij begon zijn studie in Enschede aan de Academie voor Kunst en Industrie en vervolgde zijn opleiding aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam, waarna hij nog enkele jaren studeerde aan het Europees Keramisch Werkcentrum in Den Bosch. Assmann is geboren in 1966 in Roosendaal en woont en werkt in Amsterdam, waar hij tevens docent is aan de Gerrit Rietveld Academie. Voor de sokkelgalerij maakte Assmann het kleurige The he and the she and the is of it, een beeld uit 2005. Alleen het zijaanzicht geeft een goed beeld van dit kunstwerk. Dan zie je dat het om twee verstrengelde figuren gaat, waarvan een persoon ondersteboven hangt. Wat is de bedoeling hiervan? Is het een worsteling? In het werk van Assmann komen thema’s als dood, religie en seks vaak voor, soms op ludieke wijze, voor de schepper een manier om met de dood om te gaan en zijn boodschap is vaak keihard.

Eja Siepman van den Berg maakte haar Nike in 1993. Het bekendste beeld van deze godin van de zege staat in het Louvre in Parijs, een van de vele kunstwerken uit het oude Griekenland, die ooit zijn meegenomen naar het rijke West-Europa. De gevleugelde Nike, gemaakt op het eiland Rhodos, is gevonden op het meest noordoostelijke Griekse eiland Samothraki, te bereiken met de veerboot uit Alexandropouli. In een klein museum bij de oorspronkelijke vindplaats heb ik ooit een replica van deze Nike gezien. Het beeld van Eja Siepman mist de vleugels en heeft ook geen onderbenen en voeten. En net als bij het beroemde beeld ontbreekt het hoofd. Siepman vanden Berg heeft veel bewondering voor de Roemeense beeldhouwer Contantin Brancusi en net als hem zoekt zij vaak naar de essentie van het menselijk lichaam. Dat doet zij onder andere door het weglaten van ledematen en zich volledig op de vorm van de romp richt. ‘Gestileerd en tot in de perfectie afgewerkt, stand en pose in volkomen rust, weerspiegelen haar ogenschijnlijk afstandelijke, maar o zo sensuele beelden; de zuiverheid van het jonge zelfbewuste leven. Onoverwinnelijk als Nike’.

De Nederlandse beeldhouwer David Bade is in 1970 in Willemstad op Curaçao geboren en volgde een lerarenopleiding (handvaardigheid en tekenen) aan de Hogeschool Holland in Diemen, bezocht daarna Ateliers’63 waaraan meerdere deelnemers aan deze galerij studeerden. Mijn leeftijdsgenoten kennen allemaal de kreet “Zij is groot en ik is klein, en da’s niet eerlijk, o nee’. Die woorden toegeschreven aan Calimero hebben Bade geïnspireerd tot het maken van zijn Calimero.

Met zijn werk verwijst Bade naar onze samenleving waarin steeds meer mensen zich de passieve slachtofferrol aanmeten, iets waar hij ook al mee werd geconfronteerd op zijn geboorte-eiland. Voor Bade gaat dit niet op, hij is een en al activiteit en creativiteit. Behalve beeldhouwer is hij bijvoorbeeld ook actief als installatiekunstenaar. Verder is Bade mede-oprichter van Instituto Buena Bista (IBB) een platform voor hedendaagse kunst en educatie op Curaçao. Als ik naar de Calimero van Bade kijk en de twee gestapelde figuren met eierhelm zie, dan komen bij mij vanzelf de beelden van deze underdog en held boven.

Is er een mooiere manier dan deze galerij achter me te laten met A last farewell? De titel van dit werk van Anno Dijkstra, uit 2011, is in ieder geval pakkend. En het object zelf? Wat zien we? Een Amazone-indiaan, die voor de foto een toerist omarmt. Kijk eens goed? Waarom heeft die indiaan geen rechterarm? Toch niet omdat het niet binnen de geldende afmetingen van de sokkel past. Nee, Dijkstra roept het beeld van kunstwerken uit de oudheid op. Beelden uit de tijd van de oude Grieken en Romeinen zie je vaak zonder armen of delen van armen. En dat geldt ook voor reparaties van beelden. Die zien we hierin ook terug, bewust en met verkleuringen. En wat te denken van die Amazone-indiaan die afhankelijk is van toerisme. En die toerist op zijn beurt? Ach die wil toch authentieke culturen tot zich nemen. Ook midden in een winkelstraat? Waarmee de vraag wordt opgeroepen: wie is nu eigenlijk afhankelijk van wie?

Dijkstra geboren in 1970 in St. Annaparochie, studeerde onder andere aan de Gerrit Rietveld Academie en staat bekend om zijn maatschappelijke werk. Beelden van stenen gooiende Palestijnen, een hongerend Afrikaans kind en het napalmmeisje zijn daarvan voorbeelden. En nu dus een laatste groet.

 

Nike

 

Zo glad

en

zonder vleugels

vlieg jij weg

 

de heuvel

waarop jij staat

de tempel

ze zijn geslecht

 

je neemt

de benen en

het hoofd

al wat rest

 

Verantwoording

 

1.       Inleiding – eigen informatie

2.       Puckey – stroom.nl

3.       Assmann – gijsassmann.com – wikipedia – stroom.nl

4.       Siepman – stroom.nl

5.       Bade – stroom.nl – badeblog.wordpress.com

6.       Dijkstra – activecomposite.com – stroom.nl – haagsallerlei.nl