Deel 83

Baarn 2

Woensdag 30 december 2020

Mijn tocht door Baarn heb ik in 2015 gecombineerd met een bezoek aan het gemeentehuis, om preciezer te zijn de trouwzaal die in een pand achter het gebouw staat waar de ambtenaren zetelen. Ik ben daar voor een schrijfkennis, een van de genomineerden van de Baarnse literatuurprijs. Voor ik haar ontmoet heb ik al enkele beelden gespot en zie ik ook de twee kunstwerken waarmee ik dit tweede Baarnse deel start. Na de prijsuitreiking en een drankje met haar bekijk ik nog enkele vooral wat oudere beelden en schiet ik nog enkele plaatjes.

Aan de Brink-zijde van het gemeentehuis neem ik de tijd voor de Wilhelminabank, gemaakt door de Haarlemse beeldhouwer Theo van Reijn. Het is in 1923 onthuld door prinses Juliana en is een eerbetoon aan het zilveren regeringsjubileum van koningin Wilhelmina. De jaartallen 1898 en 1923, die tussen de twee zithelften stonden, zijn verdwenen. Bovenop is het wapen met twee herten zichtbaar. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de 16000 kilogram wegende bakstenenbank verplaatst naar de Spoorweglaan, omdat verwijzingen naar het koningshuis zoveel mogelijk uit het straatbeeld moesten verdwijnen en vaak zelfs helemaal aan stukken werden geslagen. In 1977 werd de bank weer teruggeplaatst op zijn oude plaats.

Ook het Drinkende Paard, uit 1983, staat op de Brink. Dit in brons uitgevoerde dier is een creatie van de in Hilversum geboren beeldhouwer Pieter d’Hont, die officieel werd aangesteld tot stadsbeeldhouwer van Utrecht, de stad waar hij in 1997 overleed. In het stadsbeeld van Utrecht zijn diverse beelden van hem te vinden, zoals Anne Frank uit 1959. Het bekendste werk is het beeldje Edison, dat ieder jaar wordt uitgereikt. Eerder heb ik van hem in Hilversum al werk getoond. Dit bronzen beeld is een verwijzing naar de vroegere drinkbak voor paarden die op de Brink stond.

Na de onderbreking vervolg ik mijn tocht en kom uit op het Stationsplein. Hier staat het eenvoudige Bevrijdingsmonument van Baarn, maar ook Hommage aan Escher, uit 1998, uitgevoerd in steen door Wijnand Zijlmans.

Deze beeldhouwer studeerde aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag en woont tegenwoordig in Baarn en heeft zijn atelier in buurgemeente Soest.

Mij vergapend aan dit beeld zie ik diverse figuren uit het werk van Escher en denk aan de zwermen vogels en vissen.

De vroegere Spoorweglaan is speciaal ontworpen voor Prins Hendrik, de echtgenoot van Koningin Wilhelmina. Na de Tweede Wereldoorlog heeft dit de naam Gerrit van der Veenlaan gekregen naar de verzetsman Van der Veen. Deze zoon van een slager was een begenadigd beeldhouwer net als zijn broer Gob. Zijn twee dochters hadden de genen van hun vader. Louise werd eveneens kunstenares en Gerda fotografe. Zij trouwde met fotograaf en cineast Ed van der Elsken. De voormalig politicus Gerrit Jan Wolffensperger is een zoon van Gerrit van der Veen.

In het groen van deze laan staat het monument Lodewijk van Hamel. ‘Lodo’ was een luitenant-ter-zee, die als geheim agent tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland werd gedropt en op 16 juni 1941 in Laren werd gefusilleerd. Zijn broer Gerard zette zijn ondergrondse werk voort en werd eveneens ontdekt. Hij stierf uiteindelijk in 1944 aan tbc. Hun vader gaf opdracht tot het maken van het monument en heeft dat in 1947 onthuld op het Stationsplein. Later is het op de huidige locatie gekomen. De namen van beide broers zijn in het bronzen beeld van Annie Roland Holst opgenomen. Annie Roland Holst-de Meester was vooral bekend als kunstschilder. Ondanks dat de twee broers nimmer marinier zijn geweest wordt dit beeld vaak De Marinier genoemd.

Het laatste beeld op mijn rondje staat eveneens aan de Gerrit van der Veenlaan, vlakbij de Emmabrug aan de Amsterdamsestraatweg.

Het beeld Koningin Emma dateert uit 1937 en is gemaakt door Gerrit van der Veen, inderdaad de verzetsman waarover ik net heb gesproken. Het beeld werd door koningin Wilhelmina onthuld en laat een wandelende koningin-regentes zien.

Daarnaast staat een mozaïek van een vrouw met de schilden van Waldeck, het vorstendom waaruit Emma stamt, en het vroegere wapen van Baarn. Op dit wapen staat nog een slaaf die een paard leidt. Dit wapen werd tussen 1867 en 1969 gevoerd. Hierna werd het oude wapen met bisschop weer ingevoerd.

 

Lodo

 

Ik duik onder

en kruip door de lucht

terug naar mijn

vaderland

 

Hier sta ik

ik kan niet anders

dan

 

In het geloof van

de banier

wimpel ik en

verdedig Oranje

 

De kogels fluiten

de merels

zijn stil

in de verte het hoestje

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       Inleiding – Eigen informatie

2.       Brink – wikipedia

3.       Brink – wikipedia – vanderkrogt.net

4.       Stationsplein – vanberkelbeelden.wordpress.com – wikipedia

5.       Gerrit van der Veenlaan – wikipedia

6.       Gerrit van der Veenlaan Lodo – oorlogsgravenstichting.nl – wikipedia

7.      Gerrit van der Veenlaan Emma - wikipedia