Deel 81

Eindhoven Anne Frankplantsoen

Woensdag 16 december 2020

Voor ik in het Stadswandelpark van Eindhoven arriveer voor een aantal afleveringen van Beeldbepalend, arriveer ik eerst in het Anne Frankplantsoen van Eindhoven. Dit park behoort tot het stadsdeel Centrum en gaat over in het Lex en Edo Hornemannplantsoen, vernoemd naar twee Joodse jongens die in de Tweede Wereldoorlog zijn opgepakt. Het Anne Frankplantsoen wordt doorsneden door het riviertje de Dommel. Die is vorige eeuw deels gekanaliseerd, maar sinds 2013 stroomt het weer door de oorspronkelijke bedding. Om te voorkomen dat er overstromingen plaatsvinden zijn er in 2014 zestig centimeter hoge kades aangelegd. Het park kwam negatief in het nieuws in 2003, Fons Spooren (toen nog commercieel directeur van PSV) werd als verdachte opgepakt wegens onzedige handelingen met minderjarige jongens in dit park.

Wit object is het eerste kunstwerk dat ik – aan de overkant van het water zie liggen – en de eerste foto maak ik van een afstand. Later keer ik terug naar de overkant en heb een beter beeld op dit kunstwerk van Ries Linnartz. Hij maakte dit in 1969 van staal en het object heeft voor het hier in het park is gezet eerst op het 18 Septemberplein, bij het station gestaan. De witte verf bladdert en al een paar keer is dit werk opnieuw geschilderd. Linnartz is geboren in 1940 in Weert en overleed in 1980 in Nederweert. Hij werkte met diverse materialen en was ook een goed tekenaar. In Weert was een paar jaar geleden werk van hem te zien tijdens de expositie Mensen.

Wie Anne Frank was hoef ik niet meer te verklappen. Op veel plaatsen in Nederland is een plekje waar ze wordt herdacht. In het plantsoen dat naar haar is genoemd hoort uiteraard ook een monument. Het Anne Frankmonument is ontworpen door Theo van Brunschot in opdracht van de gemeente en op 4 mei 1990 onthuld.

Voor dit monument koos de Eindhovense beeldhouwer voor een Vanga-granieten kolom, waarop een bronzen plaquette met de afbeelding van Anne Frank en de tekst: Anne Frank Plantsoen ter nagedachtenis aan de 304 joodse mannen, vrouwen en kinderen uit Eindhoven die zijn vervolgd en omgebracht in de jaren 1940-1945. Naast de grote kolom met plaquette staat nog een kleinere zuil waar mensen, volgens Joods gebruik, een kleine steen kunnen achterlaten.

Wat hoort wel en wat hoort niet bij een kunstwerk. Dat vraag ik me af bij het naamloze werk van Henk Oddens. Op een kasseienstrook is op een betonnen ondergrond (sokkel) een granieten blok geplaatst. Het kunstwerk is gemaakt in 1975. Halverwege de jaren zeventig was Oddens met zijn gezin vanuit Amsterdam naar Eindhoven gekomen om daar te wonen en te werken. Hij werkte in opdracht en ook maakt hij veel vrij werk. Dat zit er al vroeg in bij hem. Op zijn zevende steekt hij met een schroevendraaier koppen vanuit cementblokken en krijgt van zijn medeleerlingen de bijnaam Michelangelo.

Oddens, in 1942 geboren in Veldhuizen, laat zich in zijn jeugd inspireren door de plaatselijke beeldhouwer Charles Grips. In zijn middelbare schooltijd wordt Oddens gevraagd om naar de Academie voor Beeldende Kunsten van de RK Leergangen in Tilburg te gaan. Zoals gezegd maakt hij veel vrij werk. Bij dit stuk maak ik me niet alleen af wat erbij hoort, maar ook of het snijwerk in de top door Oddens is aangebracht of door de een of andere Vrolijke Frans.

Op een bakstenen straatje staat Compositie in hardsteen en Henk Oddens heeft dit inderdaad in hardsteen gemaakt in 1976. ‘Beeldhouwen begint voor mij, daar waar ik het niet weet’, zegt Oddens over zijn werk. Hoe moet de kijker zich daar een beeld van vormen? Heb ik puur te maken met een willekeurige compositie, een rustbankje (zonder leuning), wie het weet mag het zeggen. Uit hoeveel blokken bestaat dit werk? Is het een stuk of toch meerdere lagen, bijvoorbeeld twee poten met daarom een bewerkt, horizontaal gedeelte. De vlakken, veelvuldig rechthoekig, afgewisseld met fraaie inkepingen en rondingen. Ik draai me om, 360 graden en dan ziet het weer anders uit.

Het volgende exemplaar op mijn route is Vleugels, gemaakt door Gerard Bruning. Deze beeldhouwer werd in 1930 geboren in Amsterdam en overleed in 1987 in Utrecht. In de jaren zestig richtte deze beeldhouwer zijn aandacht op mythologische figuren en kwam bij vliegen en vleugels terecht. Hij combineerde dat niet alleen maar gaf er ook zijn eigen draai aan. Bruning was de zoon van dichter Henry Bruning en volgde een opleiding aan de Kunstacademie in Arnhem. Behalve beeldhouwen was hij ook schrijver, graficus, fotograaf en schilder. Zijn Vleugels heeft wel iets weg van Vlindergraf, dat hij in 1966 maakte. Dit werk stond aanvankelijk in Demer, in het hart van Eindhoven, en werd in overleg met buurtbewoners naar het plantsoen verplaatst, nadat het bronzen Paar in 2011 was gestolen. Over zijn werk en ideeën praatte Bruning weinig, hij liet liever zijn handen spreken.

 

Herinnering

 

Hoeveel tranen stromen

er nog door de Dommel

voor het besef komt dat…

 

Zal haar Kroniek ooit

de volken verbinden of

is die ster weggegooid

 

geld

 

bron van het kwaad

is het kloppend hart

en diep verankerd

 

de liefde overwint

alles

draag uw steentje bij

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       Inleiding – wikipedia

2.       Linnartz – wikipedia – rkd.nl

3.       Van Brunschot – 4en5mei.nl

4.       Oddens – henkoddens.eu

5.       Oddens – henkoddens.eu

6.       Bruning – buitenbeeldinbeeld.nl