Deel 73

Almere Stad Oost 2

Woensdag 21 oktober 2020

Het is al weer een tijdje geleden dat ik het eerste deel van Almere Stad Oost heb geplaatst. Ook ten noorden van de spoorlijn, die door Almere loopt, vind je een stukje van de kern Stad. Natuurlijk is de buurt Tussen de Vaarten het echte oostelijke gedeelte, maar eigenwijs als ik ben houd ik me daar niet aan vast en stel zo mijn eigen regels voor Beeldbepalend.

Toch begin ik mijn Beeldbepalendaflevering niet aan de noordzijde van het spoor, maar fiets eerst naar de Odeonstraat dat tot de Filmwijk wordt gerekend. Volgens publicaties moet het kunstwerk Hier hier te vinden zijn. Maar hoe ik ook zoek het is daar verdwenen. Net als de Paviljoens waarin ooit het Almeerse museum was gevestigd, een museum van moderne kunst. Mogelijk dat deze bol meteen mee is verhuisd, of…

Door naar de andere kant van het station Centrum waar op het Mandelaplein een opvallend glimmend werk ligt op een brede platte sokkel, waarin op de vier zijden een viertal spreuken zijn gebeiteld. Gebeiteld in het nu, Verstilde herinnering, Onbegrensd gezichtsveld, Het ogenblik eeuwig.

Dit is het Bezinningsmonument van Jan van IJzendoorn. dat in 1992 in het Mandelapark werd geplaatst. Met de komst van kantoren aan de noordzijde van het station is ook dit rustpunt verplaatst naar het plein. Van IJzendoorn, geboren in Tiel, werd door de gemeente in 1989 gevraagd om een monument voor de stad te maken. Deze beeldhouwer en installatie- en landschapskunstenaar studeerde aan de Hogeschool voor de kunsten Arnhem en woont en werkt in Oosterbeek. Bij zijn Bezinningsmonument heeft al menigeen iets zinnigs gedacht.

Een kunstwerk? Aan de Clemenceaustraat? Oké bedrijventerrein Markerkant, maar dan nog. Slechts een enkeling herkent in het bouwwerk de Slangentoren, van kunstenaar Lon Pennock, een kunstwerk. Architect Tjitte Tichelaar vond de brandweerkazerne bij Staatsliedenwijk wel heel saai en rechttoe en rechtaan en besloot daar iets aan te doen. Hij zag een mogelijkheid door het toepassen van de percentageregeling beeldende kunst en vroeg al in het beginstadium van het ontwerp van het pand aan Pennock mee te denken over een verfraaiing. Zo ontstond een 22 meter hoge toren waarin 200 brandweerslangen kunnen worden opgehangen. Die slangen moeten na het blussen worden gewassen, gespoeld en verticaal gedroogd, omdat ze anders verstoppen. Aan de buitenzijde van de toren zijn enkele terrassen bevestigd, waardoor het tevens een uitstekend oefencomplex is, dat zelfs door CIOS leerlingen wordt gebruikt om abseilen te oefenen. De Slangentoren werd in 1983 opgeleverd.

In de belendende Waterwijk ligt de Leeghwaterplas en daar hoort ook het Leeghwaterpad bij. Op een splitsing staat Negen Leunblokken, of is het taalkundig staan. Dit van beton en gietijzer opgetrokken kunstwerk werd door de Almeerse Adviescommissie voor Beeldende Kunst aangetroffen in de werkplaats van de Amsterdamse kunstenaar Herman Makkink. Deze in Winschoten geboren kunstenaar studeerde chemie aan de Rijksuniversiteit Groningen en raakte in Japan, na zijn studie, tijdens een wereldreis geïnteresseerd in kunst. In de Verenigde Staten kwam hij in contact met de art boxen van Joseph Cornell en dat inspireerde hem tot het maken van zijn eerste installatie van schroot. In Londen leerde Makkink vervolgens de basistechnieken van beeldhouwen. Sinds 1972 woont hij in Nederland. Makkink was bereid Leunblokken opnieuw te maken.

Dit cirkelvormige werk wijkt op één plek uiteen, waardoor het beeld daadwerkelijk kan worden betreden. Makkink zelf over zijn creatie: ‘Zoals de Zeeuwse leeuw zich boven de banen verheft en de Stad Almere zich heeft weten af te duwen van de zeebodem, zo probeert de ijzeren geest van het beton zich te ontworstelen aan druk van de samengekitte kiezel. De geest ontstijgt de materie en tegelijkertijd daalt de zien in.’

Het buurtwinkelcentrum aan het Botplein wordt gedomineerd door de aanwezigheid van de supermarkt Albert Heijn. In 2011 besloot de Stichting Winkelcentrum Waterwijk in samenwerking met de gemeente de achterzijde van de supermarktgevel te verfraaien via een muurschildering. Het werd een samenwerkingsverband tussen Alice van Renselaar en Anita de Harde, geboren in Groningen die vijftien jaar lang voor Donald Duck en later voor de Toonder studio’s in Nederhorst den Berg werkte. Zij werkt tevens als beeldhouwster en maakte – op uitnodiging – in China een beeld van drie meter hoog tijdens een internationaal symposium.

Van Renselaar is gespecialiseerd in muurschilderingen in diverse stijlen. Samen gingen zij aan de slag en maakten in totaal acht panelen.

Tijd om naar de Noorderplassen te vertrekken. Op de rotonde van de Noorderplassenweg met de Von Draisweg en de Norderledeweg staat een boei, totaal anders van vorm dan de boei die ik in Huizen heb aangetroffen. Ook hier kom ik weer een aparte aanduiding tegen, NP1, een verwijzing naar de Noorderplassenweg.

Aan weerszijden van de Hoge Ring stond in de omgeving van de vroegere waterkrachtcentrale een kunstwerk. Het is een idee van Willem van Dijk, de vroegere projectleider voor wegen en verkeer bij de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders. Tijdens een vergadering stelde hij voor om op de geluidswal een object te plaatsen. Het personeel van de aannemer ging ermee aan de slag en zo verschenen er aan beide zijden van de weg een hoge sokkel met daarop een ring van staal. De gemeente werd voor het symbolische bedrag van één gulden in 1986 eigenaar van deze objecten.

Ooit is er de buit van een diamantenroof - bij Gassan Diamonds - in verstopt. De buit werd daar in 2001 gevonden. Tijdens een storm is een van de ringen omgegaan. Omdat ook de andere ring forse slijtage ondervond is die ook weggehaald, zodat de Hoge Ring het nu zonder zijn ringen moet doen.

Ik verleg mijn route nu richting Beatrixpark voor een andere aflevering van Beeldbepalend en eindig in het centrum van Stad, waar ik bij het Stadsarchief nog wat onderzoek wil doen. En daar zie ik op de kruising van de Hospitaaldreef en de Wandellaan, voor het Flevoziekenhuis, Hier. Deze door Marc Ruygrok vervaardigde koperen bol maakte in 1990 deel uit van een permanente beeldenroute. Aanvankelijk stond het bij de ingang van de haven van het Weerwater. Later ging het nadat het centrum van de haven op de schop ging naar de Paviljoens en tegenwoordig staat het dus bij het ziekenhuis. Ruygrok, geboren in Voorburg in 1953 en kleinzoon van Albert Termote, verwerkt in zijn objecten al sinds begin jaren tachtig, letters, woorden en korte zinnen. En ditmaal dus HIER voor daar. ‘We leven ook in een permanent nu’, aldus de kunstenaar. En: ‘Het is altijd nu, en we zijn altijd hier.’

 

Van daar naar Hier

 

Van daar naar Hier

en heen en weer

een grote stap

voor mens en dier

 

Van Waterkom

de glazen bak

vol troep en kunst

als optelsom

 

Naar creabus

met helend vak

en letters woorden

zo rolt-ie dus

 

Verantwoording

1.       Inleiding – eigen informatie

2.       Mandelaplein – janijzendoorn.nl – spoorbeeld.nl

3.       Clemenceaustraat – flevolanderfgoed.nl

4.       Leeghwaterpad – kunstambassadeurs.nl – wikipedia

5.       Botplein – alicemuurschilderingen.exto.nl - flevolanderfgoed.nl – anitadeharde.nl

6.       Noorderplassenweg – almere.nl

7.       Hogering – flevolanderfgoed.nl - telegraaf.nl - eigen informatie

8.       Hospitaaldreef – wikipedia – flevolanderfgoed.nl