Deel 61
Eindhoven Stationsgebied
Woensdag 29 juli 2020
Waarom mijn aversie naar deze gemeente? Heeft dat iets te maken met mijn vader? Toen hij bij Philips ging werken werd ik op Philipskamp – ik kwam daar ziek van terug – gestuurd en vond het beide keren niet leuk. Als Philipsman werd hij ineens voor PSV en lachte mij uit toen Ajax zijn eerste Europa Cupfinale verloor. Lijk ik toch een beetje op hem? Op mijn vader. Dat vraag ik mij af terwijl ik op Vaderdag Eindhoven nader met de trein. Ik rijd langs de Herdgang, het trainingscentrum van de Philips Sport Vereniging, langs vervallen verlaten Philipsgebouwen en ook nog langs dat stadion van de ‘lampjesclub’ voor ik uitstap en op het Stationsplein kom. Het is duidelijk: Eindhoven is Philips en zonder hem?
De grondlegger van deze multinational is Anton Philips, geboren in 1874 in Zaltbommel en overleden in 1951 in Eindhoven. Zijn vader verdiende aanvankelijk zijn geld in de tabakshandel en stichtte een gloeilampenfabriekje. Anton Philips begon in 1895 bij zijn vader en broer in het bedrijf en ontpopte zich al snel als een geslepen handelaar die tijdens de Eerste Wereldoorlog handig gebruik maakte van de boycot van zijn belangrijkste concurrenten uit Duitsland. Hij sleet de Nederlandse spullen in Rusland, Frankrijk en Groot-Brittannië. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vluchtte Anton Philips naar de Verenigde Staten en bleef zijn zoon Frits achter om vanuit Eindhoven het bedrijf verder te leiden. Het beeld van Anton is gemaakt ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van hem. Anton Philips was daar zeer sceptisch over en zijn vrouw Anna de Jongh haalde hem uiteindelijk over. Het beeld is vervaardigd door Oswald Wenckebach, een van de beeldhouwers die ook betrokken was bij de serie sculpturen voor het gebouw van de Hoge Raad in Den Haag. Voor zijn Philipsbeeld kreeg Wenckebach in 1956 de cultuurprijs van de gemeente Eindhoven. Het beeld stond aanvankelijk op het 18 Septemberplein en is in 1950 gegoten. In de sokkel zijn zowel het wapen van Eindhoven als Zaltbommel verwerkt.
Op het 18 Septemberplein staat tegenwoordig een Figurengroep gemaakt door de Italiaanse beeldhouwer Mario Negri, geboren in 1916 in Tirano (Lombardije) en overleden in 1987 in Milaan.
De Figurengroep, de Twee Figuren en pleinaanleg behoorden aanvankelijk tot de aankleding in 1969 van Piazza voor de nieuwe vestiging van Bijenkorf en zijn een geschenk van De Bijenkorf. Na de reconstructie van het plein zijn ze aan de Stationspleinzijde terechtgekomen.
Het kunstwerk is uitgevoerd in terrazzo natuursteen en brons (voor de figuren). Dat brons is gegoten bij Fonderia d’Arte de Anreis in Milaan. De figurengroep wordt gevormd door drie personen en de lagere groep uit twee figuren, een zittend en een staande persoon. Het geheel is tot stand gekomen in samenwerking met architect Gio Ponti, die het warenhuis ontwierp. Negri studeerde overigens tot zijn dertigste architectuur en stapte daarna over op een studie beeldhouwkunst. Veel van zijn werk hoort bij het postkubisme.
Langs het spoor, boven de Vestdijktunnel, staan onder de naam Het Jonge Bloeiende Eindhoven een zestal kunststof beelden. Deze serie wordt ook wel beelden Hoogspoor genoemd. Het zijn polyester replica’s gemaakt door Toon Grassens in 1997 en 1998. Grassens is afkomstig uit het Noord-Brabantse Gemert en in deze provincie is ook het meeste van zijn werk terug te vinden. De oorspronkelijke beelden zijn van Joop Hekman. Deze beeldhouder is geboren in 1921 in Utrecht en is daar ook overleden, in 2013. Behalve beeldhouder was Hekman ook medailleur.
De zes originele beelden zijn tussen 1950 en 1953 gemaakt samen met Het Licht en Het Moderne Industriële Eindhoven (De Elementen). Tot 1991 stonden die acht beelden boven de Boschdijktunnel, de Piazzatunnel en de Vestdijktunnel. Bij een reconstructie van het gebied zijn ze toen weggehaald en ze staan nu bij het Nederlands Spoorwegmuseum in Utrecht.
Aan de zuidzijde van de Vestdijktunnel staan van links naar rechts Het Verkeer, Het Jonge Bloeiende Eindhoven (let eens op de twee kinderen) en De Handel.
Het Verkeer is verbeeld door een vrouw met een wiel in haar handen, bij De Handel zien we een creatie van Mercurius.
Aan de noordkant, waar ook het busplein is te vinden, staan boven de tunnel van links naar rechts Het Geluid, De Tabak, Het Textiel.
De Tabak wordt uitgebeeld door een mannenfiguur die naar rechts kijkt.
Waar een vrouw met een doek Het Textiel voorstelt, terwijl de vrouw met de schelp aan haar hoofd Het Geluid symboliseert.
Ik eindig deze reeks in de Tramstraat, Hier zijn diverse gevelstenen te zien, onder andere een verwijzing naar de Vrij Metselaars. Het reliëf dat ik laat zien wordt aangeduid als Vallende bom en is van Carel Dericks, directeur van de voormalige keramiek en steenfabriek Dericks en Geldens in Druten. Deze steen is een verwijzing naar een bombardement op 3 maart 1941 toen de in 1931 gebouwde imposante gashouder van 84 meter hoog, voor de opslag van mijngas, per ongeluk werd geraakt door een Engelse bom. Daarna is Eindhoven nog driemaal bewust gebombardeerd, tweemaal door de geallieerden en een keer door de Duitsers.
ENG
ik heb er tabak van
en mijn licht
Eerst opgestoken
de oorlogskas is goed gevuld
geen zee te breed
ze komen in grote golven
daarom ondergedoken
en Nieuwe werelden verkend
een leerproces
het beeld doet afbreuk
aan mijn handel
ietwat Gebogen ben ik geweest
Opa IJsbeer
Verantwoording
1. Inleiding – geen informatie
2. Stationsplein – kunst-en-cultuur.infonu.nl – spoorbeeld.nl
3. 18 Septemberplein – wikipedia – vanderkrogt.net
4. Vestdijktunnel – indebuurt.nl – vanderkrogt.net – eindhoven.kunstwacht.nl - wikipedia
5. Tramstraat – wikipedia – stichting18september.nl
Reacties
Een reactie posten