Deel 57

Naarden

Woensdag 1 juli 2020

De vestingstad Naarden raakte per 1 januari 2016 zijn zelfstandigheid kwijt en is samengevoegd met Bussum en Muiden tot Gooise Meren. De gerestaureerde vesting heeft de vorm van een ster en trekt veel bezoekers uit de gehele wereld. De stad heeft een zestal bastions, heeft een dubbele bemuring en twee grachtengordels. Over deze vesting is al zoveel geschreven en er is veel terug te vinden op internet. Gegevens over de kunst in de openbare ruimte in Naarden moet je echter in 2015 nog met een loep zoeken, tenzij het over het Fotofestival (sinds 1989 om de twee jaar) gaat. Dat is een van de trekkers van de vesting, samen met de Matthias Passie (Goede Vrijdag), ook het Vesting Museum en het Comeniusmuseum krijgen veel bezoekers. Net buiten de stadsgrens ligt het beroemde Naardermeer.

Daar rijd ik langs als ik Naarden binnenval en bij het Koningin Wilhelminaplantsoen het eerste Naardense kunstwerk van rvs bewonder. Maar daarmee houdt ook meteen alles op, want gegevens over dit object blijven verborgen voor mij. Bij talloze instanties heb ik het geprobeerd, maar ook op het toenmalige stadhuis vang ik bot. Op internet wordt deze formatie gepresenteerd als iets zonder titel, maar ook de maker is daar niet te vinden.

Op het Ruysdaelplein, waar het beeld Burgerzin (voorheen De Bouwvakkers) staat, is vermoedelijk een feestje geweest als ik arriveer. Op het water van de vijver waarin dit kunstwerk van Ek van Zanten staat, drijft een witte sop waardoor dit kunstwerk niet alleen door mij maar ook door veel andere bezoekers op de foto wordt gezet.

De maker begon zijn opleiding al op vijftienjarige leeftijd bij professor Esser aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten. Bij zijn zestigjarige jubileum werd hem in Naarden, waar hij zich in 1961 had gevestigd, een fotoboek over zijn loopbaan overhandigd. Van 1971 tot 1988 doseerde Van Zanten aan Minerva in Groningen.

Dit beeld heeft overigens niet altijd hier op het plein gestaan, maar stond jaren bij de voormalige Chemische Fabriek aan de Huizerweg en het heette toen Samenwerking. Waarom? Kijk naar het beeld en je weet het.

Bij vestingliefhebbers is het Ruysdaelplein, waar ik mijn vestingwandeling start, vooral bekend vanwege de Utrechtse Poort. De huidige poort is ontworpen door Jacobus van Lokhorst.

De originele poort is in 1680 gebouwd en in 1877 vervangen door de huidige entree van Naarden. Eigenlijk mag je daar tegenwoordig niet meer van spreken, want alleen toeristen komen wandelend nog via de poort van de stad binnen, de rest gaat er langs. Voor liefhebbers is het een interessant en robuust gebouw met wapen van de stad, adelaar en diverse sculpturen. Ik heb me gericht op de twee plaquettes, van Koning Willem III en zijn echtgenote Sophia.

Deze medaillons dateren uit 1877 en hebben dus niet behoord bij de oude stadspoort.

Op het terrein van de Weeshuiskazerne en de Kloosterstraat staat het borstbeeld van Jan Amos Comenius. Dit beeld is in 1920 gemaakt door de Tsjechische beeldhouwer Ladislav Saloun en een geschenk van de regering van Tsjechoslowakije. Aanvankelijk heeft dit beeld op een grote sokkel gestaan aan de Kapitein G.A. Meijerweg. Op 28 mei 1944 is het ter afsluiting van de renovatie van de kazerne daar op de binnenplaats gezet. Saloun is geboren in Praag en studeerde daar aan de Reynier-Tekenschool en in de ateliers van Tomás Seidan en Bohuslav Snircha. Dit borstbeeld is gegoten bij Vaslav Masek in Praag. Hier, aan deze straat, is ook het Comeniusmuseum gevestigd.

Aan het monument van de Fluweelwerkers en Zijdeweversbus (1696-1996 loop ik bijna voorbij. Waarom ik vanaf de Kloosterstraat ineens de Wevershof induik? Gewoon intuïtief. In het parkje staat dit metalen en keramische eerbetoon aan het handwerk dat door veel Naarder ingezetenen werd bedreven. Dit monument is een ontwerp van de toenmalige ‘busmeester’ Herman Harder en is in de zustergemeente van Naarden Uhersky Brod vervaardigd door de kunstenaar Kubis.

Aan de twee zijden zijn bronzen gedenkplaten. Aan de ene zijde staan gegevens over het gilde. Aan de andere kant St. Severinus de beschermheilige van de wevers en de namen van het college van busmeeters en zevenmannen. Het monument is hier in 1996 geplaatst.

Aan de Kooltjesbuurt, die langs de Oude en Nieuwe Haven loopt, is het Arsenaal gevestigd. Boven de hoofdingang van het Grote Arsenaal, dat dateert ui 1678, hangt een zandstenen wapenreliëf waarin de strijdknots en de hellebaard een belangrijke rol spelen. Wapens die passen in het tijdsbeeld van de Tachtig Jarige Oorlog. Tot het gehele complex behoren meerdere gebouwen, een deel werd zelfs als bakkerij gebruikt. Tot 1987 behield het Arsenaal-complex zijn militaire functie.

 

Geheimen

 

Ik kam mijn haar en zie

het weversvak

ooit hier bedreven

is nu verheven

tot een symbool

 

Ik maak het hof

en schoon de stalen

klauwen die nu

de zijden touwen

maken tot het monument

 

De vestingster knap

onderhouden

geeft voor geen prijs

- je bent niet wijs –

mij zijn geheimen prijs

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       Inleiding – wikipedia

2.       Koningin Wilhelminalaan – geen informatie

3.       Ruysdaelplein – gooisemereninformatie.nl – wikipedia

4.       Ruysdaelplein – wikipedia

5.       Weeshuiskazerne – vaderkrogt.net – wikipedia

6.       Wevershof – stichtingvijverberg.nl

7.       Kooltjesbuurt - wikipedia