Deel 52

Almere Stad Oost

Woensdag 27 mei 2020

Almere is verdeeld in diverse kernen en die hebben allemaal weer wijken. In Stad hebben die bijna allemaal het achtervoegsel wijk, behalve de Kunstwijk ook wel aangeduid als Schilderswijk, want de gemeenteraad was bang dat de eerste naam te snel iets zou worden verkleind en die andere aanduiding heeft door Den Haag een te negatief imago. De wijk die aan de schilderkunst is gewijd is Tussen de Vaarten genoemd, mogelijk geworden omdat deze buurt tussen de Hoge en Lage Vaart is gesitueerd. Aan de zuidzijde van Stad Oost liggen behalve deze wijk nog een aantal wijken, zoals Danswijk, Parkwijk en Filmwijk. Voor deze aflevering van Beeldbepalend ben ik in Tussen de Vaarten, Filmwijk en Parkwijk geweest.

De start is in Tussen de Vaarten en ik fiets allereerst naar de rotonde van de Albrecht Dürerweg en de Hagevoortdreef, een plek waar je als fietser niet mag komen, althans de dreef is verboden terrein voor voetgangers en fietsers. Op deze rotonde, aan de overkant heet het Chagallweg, staat een object waarvan de herkomst, ondanks het nodige speurwerk, vooralsnog in nevelen is gehuld. Het heeft wel iets weg van een globe.

Bijna hetzelfde exemplaar, maar blauw geverfd, staat op de rotonde met de Picassoweg en de Rodinweg. Mogelijk is de uitvoerder, die de weg heeft aangelegd dan wel heeft hersteld, verantwoordelijk voor de plaatsing van de stalen werken. Bij de gemeente is het niet bekend, ook een aantal lokale kunstenaars heb ik benaderd en zij kunnen evenmin iets over de herkomst vertellen.

Dan naar het Botticellipad en bij het Botticelliplantsoen staat het eerste van een serie van acht werken van Marinus Boezem onder de titel Tussen het Water. Dit is geen verwijzing naar de twee Vaarten waartussen de wijk is gebouwd maar naar het tweeduizend jaar oude water dat voor de bewoners wordt opgepompt voor drinkwater. Maar ook een verwijzing naar bomen. De fonteintjes bestaan ieder uit vijf ‘boomschijven’ gemaakt uit diverse soorten graniet. Daarin zijn de Latijnse namen van bomen gehakt. In de bovenste schijf zit een drinkkraan, zoals vroeger heel normaal was, fonteintjes op pleinen en plaatsen waar mensen bijeen kwamen om de laatste nieuwtjes te delen.

Mijn volgende stop is bij het Tintorettopad waar de volgende fontein, die geplaatst is in 2006, valt te bewonderen. Boezem is in 1934 geboren in Leerdam. Hij startte zijn studie in Utrecht en vervolgde die aan de Vrije Academie in Den Haag. Aanvankelijk werkte hij als kunstschilder en tekenaar. Vanaf de jaren zeventig ging hij ook als beeldhouwer aan de slag. Ik laat Boezem en Tussen de Vaarten achter mij verlaat de wijk, passeer de Danswijk om in de Filmwijk te belanden.

Aan de Buñuellaan bij het Baken Park Lyceum staat Fallen, een brons uit 1999 van Thom Puckey. Dit vier meter hoge werk is in opdracht van de school gemaakt en heeft iets van een discus, maar ook van een neergestorte gouden UFO. En dat laatste had de beeldhouwer ook voor ogen toen hij dit werk maakte. Hij liet zich inspireren door foto’s van de Zwitserse boer Eduard Meier. Hij plaatste zijn werk niet op een sokkel, maar liet het uit dat voetstuk komen. Puckey is in Engeland geboren en haalde zijn masters aan de Royal College of Art in Londen. In 1978 verhuisde hij naar Amsterdam en was docent aan de Minerva in Groningen, AKI in Enschede, aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam en vanaf 1997 aan de Academie voor Kunst en Vormgeving St. Joost in Den Bosch.

Bij een buurtsupermarkt aan het Walt Disneyplantsoen staat al jaren een vrij onbekend object. Zowel het jaartal waarop het is gemaakt, de naam van het werk als de naam van de maker ontbreken. Zelf heb ik het de Verrekijker gedoopt, naar aanleiding van een vijftal letters en de buizen die mij aan een telescoop doen denken. De maakster van een gidsje over kunstwerken houdt het op ‘VERRE’ vanwege de vijf grote letters die dit woord vormen. Zij heeft het niet in haar gids opgenomen omdat iedere informatie ontbreekt.

Mogelijk is het een grapje geweest van de makers van de supermarkt of zelfs van de school die ernaast staat. De afwerking laat sowieso te wensen over en het houten deel is aan grondig herstel toe. De letters zijn met stevige bouten aan de bodem en het geraamte bevestigd.

Verder westwaarts ligt het Lumièrepark aan de rand van het Weerwater. Op een heuvel aan het Celluloidpad liggen de Appelhouten mannen van Tom Claassen, in 2001 geschonken door Overlegorgaan Bouwnijverheid Almere, hierin zijn ongeveer vijftig in Almere actieve bouwbedrijven verenigd. Claassen is in Heerlen geboren en studeerde aan de St. Joost Academie in Breda. Zijn werk is vaak een mengeling van cultuur en natuur.

De beeldhouwer heeft al diverse ‘Houten mannen’ gemaakt en die zijn onder andere bij het Kröller Müller-museum te vinden in Otterlo en in Berlijn. Ogenschijnlijk bestaan de twee mannen ieder uit zes stukken hout, een voor het hoofd, een voor de borst en twee voor de benen en twee voor de armen. Dat wordt nog eens versterkt door de twijgen, die bij het tweede beeld uit het hout lijken te komen.

Schijn bedriegt echter, want de blokken zijn afgietsels van bomen uit de omgeving van Ulicoten en Chaam en gegoten bij bronsgieterij Ton van Schalen in Someren. De twee beelden van ieder ruim achthonderd kilo hebben eerst nog gelegen in de Eilandenbuurt langs de Lage Vaart ter hoogte van de Puerto Ricostraat voor zij hier in het park van de Filmwijk een plek kregen.

Op het terrein van psychiatrisch centrum Meregaard aan de Boomgaardweg, ik ben ondertussen in de Parkwijk beland, vind ik de titelloze Zittende man. Deze reus gemaakt in 2000 is in de Belgische Kunstgieterij van Geert, in Aalst, gegoten. Beeldhouwer Thomas Houseago, geboren in 1972 in Leeds, werkt graag met gips en klei en maakt vooral menselijke figuren in diverse houdingen, waarbij hij soms stoeit met mythologische thema’s. Houseago studeerde aanvankelijk aan het Central Saint Martins in Londen en van 1994 tot 1996 aan De Ateliers in Amsterdam. Na zijn studie verhuisde de Engelsman naar Brussel, maar tegenwoordig woont hij in Los Angeles. Dit werk straalt kracht uit, maar er ontbreken ook details van tenen, vingers en een gelaat.

Toenmalig woningbouwvereniging De Groene Stad (tegenwoordig onderdeel van De Alliantie) liet het kunstwerk De Gouden Man vervaardigen als tegenprestatie voor de toestemming tot het bouwen van een flat aan de Boomgaardweg. Dit werk van André Havas – van brons en de ontblote lichaamsdelen zijn verguld met bladgoud – tuurt met een hand boven de ogen naar het gerealiseerde gebouw.

Havas is in 1949 in Budapest geboren. In 1956 ontvluchtte de familie Hongarije en in december 1956 kwam het gezin naar Nederland. In Amsterdam studeerde Havas geneeskunde aan de UVA en volgde een opleiding tot psychotherapeut. Via de door hem opgerichte stichting Kontakt Sentra zette hij zich in Amsterdam in voor hardnekkige harddruggebruikers. Maar hij is ook een bekend beeldend kunstenaar met werk in binnen- en buitenland. In zijn geboortestaat staat bijvoorbeeld ‘Duikboot naar de Vrijheid’.

Mijn laatste halte voor dit verhaal ligt ook in dit gebied. Naast het Helen Parkhurst College, aan de Parkwijklaan, staart een sculptuur die mij doet denken aan de leest van een schoenmaker. Het is van Joep van Lieshout, geboren in Ravenstein. Van hem is bekend dat hij met zijn werken het publiek, de kijker, graag in verwarring brengt. En daar is hij wat mij betreft met zijn Ontkieming volledig in geslaagd. Want wat Van Lieshout, die aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam studeerde en daarna in Ateliers’63 in Haarlem met polyester ging werken, laat ontkiemen is mij een raadsel.

Gevonden

De boomgaard
groeit en
trekt een voren

wie ziet
de stad groen
en verlaten

uitkijken
niet overal
blinkt blad-goud

de forens
slaapt en torent
stapt op

de Stedeling
heeft zijn plek
gevonden



Opa IJsbeer



Verantwoording

1.       Inleiding – Ton ten Brinke voormalig lid straatnaamcommissie

2.       Hagevoortdreef – geen informatie

3.       Hagevoortdreef – geen informatie

4.       Botticelliplantsoen – flevolanderfgoed.nl

5.       Buñuellaan – thompuckey.com – chaps.org - wikipedia

6.       Walt Disneyplantsoen – geen informatie

7.       Lumièrepark – boomverhalen.nl – kunsthalkade.nl – flevolanderfgoed.nl

8.       Boomgaardweg – flevolanderfgoed.nl

9.       Boomgaardweg – wikipedia

10.     Parkwijklaan – artatsite.nl