Deel 48

Meppel 2

Woensdag 29 april 2020

Jaren geleden ben ik met deze serie begonnen in een besloten groep. Oude afleveringen heb ik bewerkt, soms aangevuld. En soms schuif ik een nieuwer bezoek ergens tussen. Deze aflevering komt uit de oude doos en is dus gedateerd. Meppel ligt op een splitsing van spoorwegen naar het noorden. In het verleden werd de trein naar het noorden hier vaak gesplitst in een treinstel naar Groningen en een treinstel naar Leeuwarden. Voor mij is Meppel redelijk gemakkelijk met de trein te bereiken en ik ben hier vanwege een poëziemiddag en maak meteen gebruik voor een wandeling door het dorp, waarbij ik een aantal beelden bekijk. Die wandeling ben ik gestart bij het station en dit is een vervolg van de eerste aflevering over Meppel.

Deze serie start ik in het Wilhelminapark, het park waar ik de vorige aflevering van deze Drentse gemeente ook heb afgesloten.  Voor mij staat het Verzetsmonument van Titus Leeser, een beeldhouwer uit Ommen. Het monument is in 1949 onthuld. Het laat een man zien die bescherming biedt aan een kind terwijl hij in zijn andere hand een slang in bedwang houdt. Het is in brons gegoten en staat voor een lage cirkelvormige wand met daarop de namen van oorlogsslachtoffers. Het monument is gemaakt in opdracht van het Comité Gedenkteken 1940-1945.

Ik verlaat het park en zie in het groen van de Prinses Irenelaan In afwachting staan. Dit beeld is gemaakt door Oswald Wenckebach, een in Heerlen geboren kunstenaar die onder andere les kreeg in de Tekenacademie van Wenen. Vooral in het westen van het land, hij verbleef lange tijd in de omgeving van Noordwijk en stierf in Noordwijkerhout, zie je werk van hem. In Meppel staat In Afwachting en De Tegenslag. In Afwachting heette aanvankelijk Wachtende Man en er was veel commentaar op dit kunstwerk waardoor pas wee jaar na de aankoop door de gemeente, in 1965, het object in het openbaar groen tegenover een  bejaardencentrum werd geplaatst.

Door het historisch centrum lopend wandel ik langs de prachtig gerestaureerde molen De Weert en beland na enige tijd op de Stoombootkade waar Dynamisch Meppel wacht. De kunstenaar en edelsmid Paul Hulskamp kreeg de opdracht een beeld te maken die, als afsluiting van het opknappen van historische centrum, het grachten- en kadeherstel moest symboliseren. Het moest bovendien onderhoudsvrij zijn en vandaalbestendig. Hulskamp gebruikte daarvoor een staal. Met strakke lijnen verwijst Hulskamp naar de gunstige ligging en naar waterwegen die bij Meppel kruisen, het beweegbare centrum is Meppel. Het geheel geeft de dynamiek aan van het stadje, dat het geen ingeslapen gemeenschap is, maar een levendige plaats waar de restanten uit de geschiedenis in harmonie leven met de moderne tijd.

Op de hoek met het Bleekerseiland staart De Staphorster vrouw. Dit beeld is afkomstig van de in Stratum geboren beeldhouwer Theo van der Nahmer, die behoorde tot de Nieuwe Haagse School. Dit beeld werd door de Koninklijke Uitgeverij en Drukkerij Boom aan de stad aangeboden bij het 125 jarig bestaan van dit bedrijf. Aanvankelijk stond dit beeld in een plantsoen aan de Kromme Elleboog. De keuze voor de Staphorster vrouw wordt ingegeven door de handelszin van de bevolking. Boerinnen uit Staphorst verkochten jarenlang, in klederdracht, hun agrarische producten hier op de markt.

In de nabije omgeving staat De Tegenslag, het tweede beeld van Oswald Wenckebach in deze stad. Dit beeld heette aanvankelijk De Gezakte Student en werd in de volksmond omgedoopt in De Gesjeesde Student en Wachtende Man. Dit beeld heeft gezworven door de stad, heeft op de Thorbeckelaan gestaan, bij het Wheemgebouw en in de Wheemtuin en tegenwoordig bij de NH Kerk op het Kerkplein. En karakteristiek neigt de man zijn hoofd, omgeven door terrasstoelen, die het uitzicht deels op dit brons benemen.

Op De Wheem, het middelpunt van de markthandel, staat tegenwoordig De Stadsomroeper van Jan Krikke, een beeldhouwer uit Giethoorn, die in Meppel een winkel had. Hij kan zich de vroegere stadsomroeper nog voor de geest halen en ook hele zinnen: ‘Noodslachting, hedenmiddag noodslachting in het keurlokaal.’ Toen Donderdag Meppel Dag in 2001 veertig jaar bestond, ontstond het idee om De Stadsomroeper te maken. Eerder had hij al andere verdwenen beroepen uitgebeeld zoals De Gaslantaarnopsteker (Coevorden) en de Gieterse vaarboer (Giethoorn). Het paste in zijn stijl: ‘De Stadsomroeper appelleert aan mijn stijl van werken: impressionistisch niet alles in detail tot uiting laten komen. Gelukkig kreeg het beeld ook nog een plek op het mooiste plein van Meppel.’

Achter het pseudoniem Charles Henri zit de in 2014 in Meppel overleden beeldhouwer en kunstschilder Henri Charles de Vries, die vanuit Amsterdam naar Drenthe was gekomen om daar letterzetter te worden. Na het grafische vak stapte hij over naar de kunst en wordt tot de onafhankelijke realisten gerekend. Als beeldhouwer begon hij pas in 1993 met een tentoonstelling in de tuin van de Havixhorst in het nabijgelegen De Wijk en had vanaf 1998 een eigen gieterij. In zijn werk staat de mens centraal en dat is ook te zien in De Stadswandeling. Dit beeld, aan de Gasgracht, bestaat uit drie groepen, in totaal vijf personen en ieder beeld is gesigneerd met de monogram CH ’09.

De eerste groep die ik zie bestaat uit twee mannen, de een sportief gekleed wijst iets aan, de ander – in pak – kijkt zeer aandachtig. Links daarvan een meisje op rollerskates. In 2011 is dit beeld bij de voet afgebroken en door de beeldhouwer weer gerestaureerd en teruggeplaatst. Daarachter staat een kind met een vrouw. Dat kind wijst naar het water van de gracht, wil daarheen, de vrouw – de moeder – wil juist de andere kant op, want tijdens de stadswandeling is er voor iedereen iets anders te vinden.

Kom naar het mooiste plein

Kom naar het mooiste plein
het mooiste plein van Meppel
en aanschouw

vandaag doe ik mijn verhaal
in de taal die u heel vroeger
niet verstond

er is geboren en er is overleden
een slachting hedenmiddag
in het keurlokaal

kom luister en kijk naar…
de muggen dansen ook vandaag
weer bij de kerk

Opa IJsbeer



Verantwoording

1.       Inleiding – eigen informatie

2.       Wilhelminapark – drenthekunstbreed.nl

3.       Pr. Irenelaan – drenthekunstbreed.nl – wikipedia

4.       Stoombootkade – drenthekunstbreed.nl

5.       Bleekerseiland – vanderkrogt.net

6.       Kerkplein – steenwijkercourant.nl

7.       De Wheem – drenthekunstbreed.nl – wikipedia

8.       Gasgracht – meppelercourant.nl