Deel 47

Almere Stad Beatrixpark

Woensdag 22 april 2020

Het best gecultiveerde park in Almere is het Beatrixpark in de kern Stad. Het is een van de vele groengebieden die de bewoners uitnodigen om naar buiten te gaan, te wandelen, te fietsen, skaten, picknicken. Er ligt een complete inlineskateroute door dit park waar overigens ook fietsers welkom zijn. In het park vind je bovendien een skatepark met allerlei proeven waarop freestyle skaters hun kunstje kunnen toepassen. De voorbereidingen van de aanleg van dit park begon al in 1978, ver voor de eerste bewoners naar de grootste kern van Almere kwamen. Beatrix, toen nog prinses, plantte er een linde, de eerste boom in het park. het aansluitende Den Uylpark ligt naast de eerste woonwijk van Stad, Stedenwijk (Noord), de spoorlijn scheidt deze twee parken.

Mijn kunstrondje begint vanuit de Kruidenwijk aan de rand van het park, op de grens met De Specerij, bij de Peperbrug. Twee kale bomen staan in het gras. Kale bomen? Het is een vorm van landschapskunst zoals je wel meer ziet, maar iemand is vergeten ook dit werk te rubriceren zodat het over enkele jaren volledig in de vergetelheid verdwijnt. Of komen er nu ineens toch herinneringen boven? Mijn speurtocht heeft niets opgeleverd; geen naam van het object en ook de naam van de maker ontbreekt. Maar wat is het nu eigenlijk? Een totempaal, zoals ik ook bij een vrije beschrijving bij een fietsroute zag of moet het toch een ontluikende bloem voorstellen. Twee dingen zijn zeker: het houdt mij nog even bezig en ik ben er niet alleen langs gefietst, maar ben er ook bij stil blijven staan.

Niet alle fietspaden en wandelpaden hebben namen gekregen. Een van de meest prominente paden is de Beatrixpromenade, een pad in de lengterichting van het park. Het loopt langs een waterpartij waarin een eilandje is gemaakt met daarop Nimis, van Pjotr Müller. De uitvoering van het kunstwerk heeft Müller overgelaten aan het granietbedrijf Nimis Beton uit Cruquius. Het is bijna een klein tempeltje van granito en beton, waarbij nieuwe materialen een oud beeld oproepen. Maar ook oogt het als een prieel. Het typeert het werk van deze kunstenaar, geboren in 1947 in Amsterdam. Hij studeerde heel kort bouwkunde in Delft en vertrok daarna naar de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam waar hij zijn opleiding tot beeldhouwer begon. Aansluitend studeerde Müller nog aan de Academica di Belle Arti e Liceo Artistico in Florence. Werk van hem is onder andere te zien in het beeldenpark van het Kröller-Müller Museum.

Entreepoort staat niet voor de binnenkomst van de stadskern Poort, maar is een entree naar het Beatrixpark. Rond de eeuwwisseling vond in nauw overleg met omwonenden een herinrichting van het park plaats. De heropening werd gevierd op 26 mei 2002 met de onthulling van het kunstwerk Entreepoort, dat net als het voorgaande object een ontwerp is van Pjotr Müller.

Aan weerszijde van de Beatrixlaan bij de Muziekdreef staat een roestvrijstalen vogelkooi met diverse vogelsoorten, het zijn polyester vogels. En ook de takken waarop zij zitten zijn van polyester. Müller groeide overigens op in een communistisch milieu en leerde de eerste stappen van het steenhouwen van zijn vader in diens natuursteenbedrijf. Als zestienjarige assisteerde hij zijn vader al bij de restauratie van het Centraal Station van Amsterdam.

Ik keer terug naar het centrale hart van het park en ontmoet een werk van Karien Vervoort, uit 1961 in Sint-Oedenrode. Dit titelloze stuk is aanvankelijk in 1990 op een van de paden geplaatst maar heeft na de herinrichting een plekje gekregen op een van de vele ligweiden. Het is een abstract stuk van cortenstaal en gietijzer. Door het fijnmazige traliewerk ontstaat enige transparantie. Het is een van de kenmerken van deze kunstenares die tussen 1978 en 1982 voor goud- en zilversmid studeerde aan de Middelbare Technische Vakschool in Schoonhoven voor zij overstapte naar de beeldhouwkunst aan de Gerrit Rietveld Academie en de Jan van Eyck Academie in Amsterdam. Sinds 1994 woont Vervoort in Duitsland.

Nog dieper in het park staat Present slechts te bereiken via een brug en enkele smalle wandelpaden. Deze sculptuur is door Jerome Symons gehouwen uit diverse stukken muschelkalkzandsteen en staat sinds 1990 in het park. De in 1949 geboren Symons volgde de opleiding steenhouwen in Utrecht. In het bovenste blok is door de beeldhouwer het woord Present gebeiteld, een woord met meerdere betekenissen, van aanwezigheid tot geschenk: ‘Mijn werk beeldt het hier en nu uit. Het laat aan de beschouwer over wat je er precies bij moet denken.’

Tijd om het park te verlaten en via een tunnel onder het spoor kom ik in het Doctor JM den Uylpark. Aan het Beatrixpad staat een monument voor deze voormalige premier. Joop den Uijl, een man met een markante houding en steeds als ik er langs kom, dan zie ik hem zo weer lopen, het hoofd iets tussen de schouders getrokken een bolle rug en streepjesbroek.

De gemeente Almere gaf een paar jaar na zijn overlijden, in 1987, aan Kees Buckens opdracht een beeld voor hem te maken. Buckens, geboren in 1957 in Breda, begon een opleiding tekenen en schilderen in 1980 en stapte over naar beeldhouwen. In 1985 studeerde hij af aan de Academie van Kunst en Vormgeving in Den Bosch, daarna bezocht hij de Jan van Eyck Academie in Maastricht. Dit beeld hakte hij uit een 10.000 kilo zwaar stuk Belgische hardsteen. Den Uyl was een man die recht-door-zee was en daar wel eens op vastliep, geen politicus die met zijn ellenbogen werkte. Wat dat betreft vind ik het jammer dat een van de ellenbogen van zijn monument is beschadigd.

Ik fiets richting Stedenwijk en eindig deze ronde bij De Kus, aan het Tsjaikowskypad. Deze stalen installatie is gemaakt door Berend Hendriks, een van de kunstenaars uit de Arnhemse School. Samen met Peter Struycken, van de Haagse sokkelgalerij, ontwikkelde deze in Apeldoorn geboren kunstenaar een nieuwe visie voor kunst in de openbare ruimte. Het moet niet alleen verfraaien maar ook een bijdrage leveren aan de leefbaarheid van de plek. Hij maakte in 1977 een masterplan voor het kunstbeleid van Almere, maar de verschillen tussen stedenbouwers en kunstenaars lagen te ver uiteen. In opdracht van de Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders maakte hij een non-figuratief werk van staal. Hij liet zich inspireren door het gevecht tussen Jacob en de Engel uit het Bijbelboek Genesis. Maar ik geef het toe, je moet daar wel enige verbeeldingskracht op loslaten. Het wordt ook wel reiger of rietstengel genoemd.

Een extra toevoeging is ook de Installatie van Wim Korvinus een leerling van Berend Hendriks. Sommigen denken dat het onderdeel uitmaakt van De Kus waar het vlakbij staat. De gele toren hangt deels boven het water en zorgt bij zonnige dagen voor een prachtig spiegelend beeld, waarbij het verbond tussen water en land duidelijk wordt. en als dan ook nog eens de vogels het als een rustplek beschouwen, dan wordt er nog een extra dimensie aan toegevoegd.

 En net als het werk van Hendriks is dit in 1984 geplaatst op dit stuk terrein dat vroeger bij het manifestatieveld behoorde. Het werk van staal bestaat uit meerdere objecten en heeft een maximale hoogte van vijf meter. Korvinus is geboren in het Friese Beesterzwaag en heeft aan de Hogeschool voor Kunsten in Arnhem les gehad van Hendriks. Zelf is hij eveneens als docent verbonden geweest aan dit HKA evenals aan de Academie voor Bouwkunst in Rotterdam.

Joop

Hij draagt de schuld
van al die jaren mee
verguisd door vijand
en door geestgenoten
aanbeden

De laatste staatsman
die niet voor geld
bezweek

De mijnarbeider kon
hij niet redden en olie
werd hem ontzegd –
wel redden hij de Prins
toen die uit de lucht
werd geschoten

Bestorming en belazerd
een trap na door Dries
en toch niet een maar
Twee dingen goed begrijpen



Verantwoording

1.      Inleiding – Wikipedia

2.      De Specerij – geen informatie

3.      Müller – syanvantvlie.nl – pjotrmuller.org

4.      Müller – flevolanderfgoed.nl

5.      Vervoort – Wikipedia

6.      Symons – Flevolanderfgoed.nl

7.      Buckens – trouw.nl – flevolanderfgoed.nl

8.      Hendriks – flevolanderfgoed.nl

9.      Korvinus – flevolanderfgoed.nl