Deel 39
Huizen 2
woensdag 26 februari 2020
In de eerste aflevering van Huizen heb ik het al gehad over de agrarische en visachtergrond van dit dorp. Ook over het bouwen. Toch blijft er nog genoeg over om te vertellen. Net buiten de bebouwde kom heeft ooit een groot kamp voor de Ambonezen gestaan. Zo werden ze toen in het dorp nog genoemd. Pas veel later werd hen de naam Molukkers gegeven. Een bevolkingsgroep die haar eigen gebruiken lang in ere hield en nog steeds een wijkraad kent. Dit is alweer deel 39 van een serie. In de eerste – oorspronkelijke reeks – was dit het zeventiende deel.
Na een wandeling door het oude centrum ga ik nu een rondje langs grenzen maken. Opvallend overigens is dat de meeste beelden te vinden zijn in het nieuwe gedeelte van het dorp. Ik start vanaf hetzelfde punt als bij de eerste Huizer aflevering. Op het Prins Bernhardplein staat het Herdenkingsmonument. Tot 2011 stond dat in het groen ongeveer tweehonderd meter van het plein vandaan, voor het toenmalige gemeentehuis.
Nu rust het met de rug tegen de Oude Begraafplaats. Dit verzetsmonument dateert uit 1947 en is gemaakt door de in Bergen op Zoom geboren beeldhouwer Nicolaas van der Kreek, die de laatste jaren van zijn leven in Bussum doorbracht. Bij dit monument worden niet alleen de slachtoffers uit de Tweede Wereldoorlog herdacht, maar ook de mensen uit Huizen die tijdens politionele acties in Nederlands-Indië zijn omgekomen. Verder twee namen van mannen die bij Vredesmissies het leven lieten. Een broer van de omgekomen Martin Vos heeft zich hiervoor sterk gemaakt en heeft over het leven en de laatste uren als vlieger van Martin een boekje geschreven. Hij kwam om tijdens een vlucht boven de Atlantische Oceaan voor de kust van Schotland. Voor die vlucht was hij als invaller op het laatste moment opgeroepen. De meeste inzittenden wisten zich via een reddingsvlot te redden. Waarom hij zwemmend terugkeerde naar het vliegtuig en daar verdronk zal altijd een raadsel blijven.
De Ceintuurbaan gaat over in de Blaricummerstraat. Op de rotonde met de Randdreef Oost staat het monument voor de Gooische Stoomtram, een ontwerp van Pieter Hoogenbirk en Peter Kos. Dit kunstwerk is in 2013 gemaakt van cortenstaal. Zowel het voortraject als het productieproces en de onthulling van dit monument voor de Gooise Moordenaar, zoals de tram in de volksmond werd genoemd, heb ik meegemaakt als verslaggever van de Gooi en Eemlander. Een van de drijvende krachten achter de realisatie was Eric van der Bruggen, die kort na het plaatsen overleed. Mijn vader heeft na de oorlog nog een tijdje op deze lijn gewerkt. Pieter maakte voor mij de cover van De Proppenschieter.
Van der Bruggen was ook een van de drijvende krachten achter het Phohi Monument, dat iets verder op de rotonde van de Randdreef en de Gooilandweg staat. Dit monument uit 2003 is een replica in schaal 1:5 van de Phohizenders die voorheen op een terrein langs de Gooilandweg stonden. De Philips Omroep Holland Indië, de eerste uitzendingen waren in 1928 vanaf deze zenders. In de oorlog werden twee van de drie zenders opgeblazen. De derde werd door de Duitsers hersteld.
Vanaf de Gooilandweg rijd ik de Gemeenlandslaan in en daar staat aan de linkerzijde in de berm, vlakbij de Pniëlkerk, het Moluks Monument. Dit is een initiatief van de Stichting 60 Jaar Molukkers Huizen. Het is met enige vertraging op 22 maart 2014 geplaatst en een eerbetoon aan de Eerste generatie Molukkers in Nederland en Huizen.
In het Stadsperk langs de Gemeenlandslaan op de hoek met het Merk staat Het Mannetje van Rob Logister, die veel met staal werkt. Het verkleinwoord is niet terecht voor dit beeld van cortenstaal. Het torent, bijna zes meter hoog en anderhalve ton zwaar, boven de omgeving uit. Het is een geschenk van Amnesty International aan de gemeente in 1993 en stond aanvankelijk bij het gemeentehuis aan Plein 2000. Een jaar later verhuisde Het Sleutelbeeld naar het Stadspark. Sleutels kunnen vrijheid beperken, het is een machtsmiddel en zouden niet nodig hoeven te zijn in een maatschappij waarin men elkaar respecteert. ‘De mens in dit beeld probeert zich uit dit moeras van oordelen en inperkingen los te trekken, er bovenuit te stijgen’, verklaarde de kunstenaar over zijn werk. Het beeld nodigt uit om extra sloten toe te voegen en nog steeds worden die eraan gehangen.
Via ’t Merk en de Bovenweg slag ik af richting zeilschool en ga binnendoor naar Kornwerd. Langs het fietspad staat Thalassa van Martha Waijop. Het is de Griekse benaming voor zee, van de zee. Op deze plaats stonden voorheen windmolens. Waijop is geboren in Edam en kreeg haar opleiding aan de Vrije Academie in Den Haag. Zij werkte aanvankelijk in Deventer en heeft tegenwoordig haar atelier in Beekbergen.
Het fietspad volgend kom ik waar de Eerste Huizer Zeilschool van Jan Schra zat, daar waar de Aanloophaven begint. Op de kop staat de Zandzuigerkop. Dit is afkomstig uit de jaren tachtig en werd gebruikt bij het ophogen van het terrein om het geschikt te maken voor de woningbouw op de voormalige Huizer Meent. Welke aannemer dit hier heeft neergezet is niet meer in de archieven van de gemeente terug te vinden.
Alkitab
De koffer
staat nog onder het bed
onuitgepakt
De sarong zwiert
als vanouds
om haar benen
Tradities leven voort
Het boek het woord
Het uniform
versleten tot de draad
gestreken
En weer het vlag betoon
gehesen
in dat verre oord
Verantwoording
1. Inleiding – eigen kennis
2. Prins Bernhardplein – wikipedia – Gooi en Eemlander
3. Blaricummerstraat – Gooi en Eemlander
4. Gooilandweg – Gooi en Eemlander
5. Gemeenlandslaan – Gooi en Eemlander
6. Stadspark – huizen.amnesty.nl
7. Gooimeerdijk – waijop.nl – wikipedia
8. Aanloophaven – huizen.nl
Reacties
Een reactie posten