Deel 20

Zeist

 De toenmalige Leidse stadsarchitect Jacob Roman is de ontwerper van de Lusthof Slot Zeist in opdracht van Willem Adriaan graaf van Nassau-Odijk en de eerste vrijheer van Zeist. De tuin was een ontwerp van Daniël Marot, een Franse Hugenoot. Vanwege een grote schuld werd het slot in 1745 door de nazaten van Willem Adriaan verkocht aan de Amsterdamse ijzerhandelaar Cornelis Schellinger, waarna de Evangelische Broedergemeente, ook wel Hernhutters genoemd, een vleugel van het slot mochten gebruiken. Het ging hierna nog in talloze andere handen over. In 1830 kreeg de tuin een Engelse landschapsstijl. In al die eeuwen is er veel gerestaureerd en aangepast en soms in oude staat hersteld. Begin deze eeuw is het slot aangepast aan de huidige eisen van veiligheid en techniek. Terwijl ik in het slotpark wandel wordt het slot opnieuw opgefrist. Net buiten het park en in het park staan beelden opgesteld, waarvan er achttien tot een tentoonstelling behoren die nog tot eind van 2015 te bezichtigen is. Een deel van die tentoonstellingsbeelden heeft samen met enkele andere een plaatsje in deze aflevering gekregen.

De beeldengroep Europa en Afrika (rechts en links) is een overblijfsel van de aanleg van de tuinen in de zeventiende eeuw en uitgevoerd in Bentheimer zandsteen. Ze waren daar door de beeldhouwer Albert Xavery niet alleen als verfraaiing geplaatst maar zorgden ook voor de waterregeling. Het staat aan de buitenzijde van de waterpartij aan de linkerkant van het slot. De Belgische beeldhouwer Xavery werd in 1664 in Antwerpen geboren, waar hij in 1728 ook is overleden. Xavery maakte vooral mythologische beelden.

In de gracht, aan de achterzijde van het slot, ligt Bewondering (Eerste stadium van de liefde) door Jacqueline Verhaagen. Zij heeft zich laten inspireren door het boek Over de liefde, van Stendhal (Marie-Henri Beyle). Het kunstwerk uit 1997 maakt onderdeel uit van een serie uitgevoerd door diverse kunstenaars, waarbij meerdere stadia van de liefde op een creatieve wijze zijn uitgebeeld.

In het tweede deel van Zeist komen andere beelden uit die serie voorbij. Verhaagen werkte met brons middels twee ellipsen waarin de silhouetten van dansende mensen zijn uitgespaard. De ellipsen zijn licht hellend in het slotwater geplaatst, waardoor de maakster ook de weerspiegeling in het water weet te gebruiken. Doordat het waterpeil in de slotgracht niet altijd dezelfde hoogte heeft, is dat spiegelende beeld niet altijd waarneembaar zoals de maakster voor ogen had.

In het park is Quartetto Water het eerste beeld dat mij opvalt. Iets eerder had ik mogelijk al Zwaluwenkralenbeeld op nest (2013) van Jan IJzendoorn kunnen ontdekken, maar de focus was toen nog niet op de lage ondergrond gericht. Ik zag het nu vanuit de verte en omdat ik niet de behoefte heb alles vast te leggen, ben ik ook niet terug gewandeld. Quartetto, uit 2008, is onderdeel van een serie van vier beelden die allemaal een van de elementen (water, vuur, aarde en lucht) verbeelden. Dit door Herbert Nouwens uit scheepstaal vervaardigde water staat voor cohesie en flexibiliteit.

Vlakbij staat het opengewerkte Balance van Hubertus von der Goltz, die eerst voor klavierbouwer studeerde voor hij zich vanaf 1968 tot 1977, aan de Hochschule für Bildende Künste Berlin, op het beeldende stortte.

De balans tussen denken en doen is voor deze in Berlijn wonende kunstenaar de grootste inspiratiebron. Ook bij Harderwijk is werk van hem te zien.

Arie Berkulin is een veelzijdig mens met een textielachtergrond. Hij is onder andere enkele jaren bij het textielbedrijf Vlisco als ontwerper actief voor stoffen bestemd voor de Afrikaanse markt. Na een opleiding van industriële vormgeving in Eindhoven begon hij als zelfstandig schilder en tekenaar. Later werd hij docent aan de Academie voor Beeldende Vorming in Tilburg en aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. In 1972 startte hij met het maken van ‘vloerbeelden’. Tijdens een reis van zijn echtgenote door Alaska ontving hij regelmatig een afbeelding van een totempaal en dat inspireerde hem in 2011 tot het maken van de ijzeren Kolos.

Pokemon is van dezelfde kunstenaar, die al een tijdje in het Zeeuwse Dreischor woont en werkt. Het is een geslachtsloos figuur, dat in 1995 door de Japanner Satoshi Tajiri werd gecreëerd. Japan, het land van de rijzende zon, de cirkels. En die cirkels werden door Arie Berkulin ingezet en leiden tot dit in 2000 vervaardigde kunstwerk van RVS.

De wereld vertoont
zich naakt middels
haar beelden

Naak en begrijp
dat de wereld
bedekt raakt
onder de zeden

Raak bedwelmd
door schoonheid
gerijpt ook zonder
enige reden



Opa IJsbeer




Verantwoording

1.       Inleiding – wikipedia

2.       Xavery – rkd.nl – rijksmonumenten.nl

3.       Verhaagen – geheugenvanzeist.nl

4.       Nouwens – wikipedia

5.       Von der Goltz – hubertus-von-der-goltz.de

6.       Berkulin – wikipedia – geheugenvanzeist.nl

7.       Berkulin – geheugenvanzeist.nl