Deel 17

Amstelveen Artzuid 2

 Kunst kijken we vooral in musea. In Amstelveen staat bijvoorbeeld het beroemde Cobra Museum, maar ook is er het Museum Jan van der Togt gevestigd aan de Dorpsstraat. Dit museum is vernoemd naar de oprichter van de Tomado-fabriek. Hij was tevens een erkend kunstverzamelaar. Het museum laat zijn collectie zien en probeert het ook uit te breiden. Verder geeft het kunstenaars de gelegenheid hun kunstwerken te exposeren. Tot en met het laatste weekend van augustus was er bijvoorbeeld een tentoonstelling van schilderijen van de 85-jarige Klaas Gubbels te zien. Het Amstelveense deel van de route van Artzuid 2019 begon voor dit museum.

Het eerste werk op het plein is van Klaas Gubbels. Tien Tuiten is door hem in 2017 gemaakt van ijzer. De keuze voor zijn kunstwerken in het museum en langs de route van Artzuid heeft de kunstenaar zelf gemaakt. Het thema koffiepot komt in veel van zijn werk terug. In dit geval dus met tien tuiten.

‘In zijn geschilderde stillevens is alles tot op het bot teruggebracht tot een getekende contour voor een achtergrond’, zo is er in de gids van de expositie te lezen. ‘Vertaald in een sculptuur zijn de rollen omgedraaid. De contour wordt uitgeknipt en de achtergrond vervangen door de omgeving. De koffiepot staat nu op zichzelf. Het kleine en onaanzienlijke is naar voren gehaald en uitvergroot, als een paradoxale en luide oproep tot bescheidenheid.’

Naast het kerkje op het pleintje aan de Dorpsstraat staat Dandy. Dit kunstwerk uit 1978 is van de Zwitser Kurt Metzler, geboren in 1941 in Balgach. Na de dood van zijn vader in 1953 ontfermde zijn oom, de kunstschilder Florian Metzler, zich over hem. In 1963 sloot hij zijn opleiding aan de Schule für Gestalltung in Zürich af als steenbeeldhouwer. In 1964 studeerde Metzler nog enige tijd in Berlijn en woonde aansluitend een jaar in New York en ontmoette daar onder andere Jim Dine en Hans van de Bovenkamp. Terug in Zürich volgde hij een lascursus in een smederij waar hij onder andere voor Odon Koch werkte.

Tijdens zijn tweede reis naar Amerika, die in 1976 begon,  opende hij in 1980 een atelier in Tilson. Hij exposeerde in New York onder andere op Long Island. Metzler keerde in 1989 terug naar Europa en vestigde zich in Toscane in Italië. Hij maakte in Siena-Jesa een beeldentuin met vijftig sculpturen. Tegenwoordig pendelt de kunstenaar tussen Zürich en Siena.

Metzler gebruikt voor zijn beelden diverse materialen zoals aluminium, marmer, polyester en ijzer. Maar ook brons, zoals bij Dandy. Dit beeld stond aanvankelijk voor Restaurant-Café Centraal. Toen daar het Cobra Museum kwam werd het in 1980 weggehaald. In 2009 kreeg het kunstwerk een plekje op Begraafplaats Zorgvlied. In oktober 2017 verhuisde het terug naar Amstelveen en de Dandy lijkt zich hier wel thuis te voelen.

De A9 snijdt dwars door Amstelveen. Onder het viaduct met de Keizer Karelweg is aan weerszijden van die weg een fototentoonstelling van Ed van der Elsken ingericht. De foto’s worden hier in samenwerking met het Nederlands Fotomuseum Rotterdam geëxposeerd. Van der Elsken is in 1925 geboren in Amsterdam en overleden in 1990 in Edam.

Slenterend door wereldsteden en weidse gebieden richtte hij zijn camera op mensen. Hij debuteerde in 1956 met zijn fotoboek Een liefdesgeschiedenis in Saint Germain des Pres. Hij werd hiermee wereldberoemd. Behalve fotograaf was hij ook cineast. Zijn televisiefilms waren vooral gebaseerd op zijn eigen leven.

Artzuid heeft in Amsterdam aandacht besteed aan diverse werken van Armando. In Amstelveen staat Der Bogen. Dit kunstwerk dateert uit 2015 en behoort tot een reeks objecten waaraan de kunstenaar Duitse namen gaf. Deze boog is maar liefst tien meter lang en vijf meter hoog en heeft dus ruimte nodig. Die ruimte heeft de gemeente dit bronzen werk gegeven op het Stadsplein.

Op het nabijgelegen Sandbergplein, voor het Cobra Musseum, staat De Fontein uit 2001. Dit kunstwerk is van Karel Appel van wie pas bekend werd dat hij ook sculpturen maakte toen hij besloot om die in brons te laten gieten. Een van die werken is De Fontein. Op 3 augustus 2010 zijn enkele uitstekende delen en een trap vernield door die stukken af te zagen. Of de daders puur op vernieling uit waren of dat zij het brons wilden meenemen om te verkopen is niet bekend. De afgezaagde stukken werden naast het museum gevonden. En dus misschien wel klaar gelegd om mee te nemen.

Dat juist van Appel een werk voor het museum staat is niet zo vreemd want de kunstenaar behoorde als schilder tot de Cobra-groep. Het beeld roept kracht en ongebonden vrijheid op. Stapelingen, klauwen, een naar voren gestoken vuist, ladders en een vogel die alles nauwgezet in de gaten houdt.

Lotti van der Gaag is geboren in 1923 in Den Haag en overleden in 1999 in Nieuwegein. In de jaren veertig is zij op aandringen van de schilder Bram Bogart, met wie zij samenwoonde, begonnen met lessen beeldhouwen. In 1950 verhuisde zij naar Parijs en kwam via Simon Vinkenoog in contact met Corneille en Karel Appel, leden van de Cobra-beweging. In haar werk werd zij sterk beïnvloed door deze beweging, waarbij het haar vooral om fantasiefiguren ging. De Gek uit 1951 is zo’n bronzen figuur en is door het museum aangeschaft. Niet vreemd dus dat deze malloot in het plantsoen naast het museum is terug te vinden.

Corneille Guillaume Beverloo was een Nederlandse Cobra-schilder die werkte onder zijn voornaam Corneille. Hij is in Luik geboren in 1922 en overleed in Auver-sur-Oise in Frankrijk in 2010. Aanvankelijk was hij sterk beïnvloed door het werk van Picasso, maar in 1948 maakte hij een ommezwaai en was medeoprichter van Cobra. Behalve schilderijen maakte hij ook sculpturen. De Katvogel is een van die werken en staat in het water achter het Cobramuseum, maar ook is er in de buurt van het station van Heerhugowaard een exemplaar van dit beeld te vinden.

Het laatste beeld uit deze aflevering zie ik iets verderop aan de oever staan. De Baadster is een mooi bronzen beeld dat in 1960 is gemaakt door Charles Weddepohl en eigendom is van de gemeente Amstelveen. Weddepohl (1902-1976) begon aan de Rijksakademie een studie schilderen maar stapte al snel over naar beeldhouwen. Het studieprogramma in die tijd was geënt op klassieke 19^e eeuwse opvattingen. Aan moderne experimentele stromingen waagde hij zich niet. Het liefst werkte Weddepohl met chamotteklei, waarmee hij kneedde tot hij tevreden was over het resultaat voor het in brons werd gegoten.

Als ik kijk naar de mens
door mijn lens wat zie ik
en wat zie jij

Wegen scheiden
overrulen rollen
zijn omgedraaid

Armoede en baden
in weelde
dollen van de held

Snoeven overtroeven
hieronder staat
mijn speld



Opa IJsbeer



 Verantwoording

1.       Inleiding – jvdtogt.nl

2.       Gubbels – artzuid

3.       Metzlar – wikipedia – amstelveenweb.com

4.       Van der Elsken – edvanderelsken.nl

5.       Armando – artzuid

6.       Appel – amstelveenweb.com

7.       Van der Gaag – wikipedia

8.       Corneille – wikipedia

9.       Weddepohl - artzuid