Deel 14

Amsterdam Artzuid 13

 Het begin van de Apollolaan is in zicht. Van het westen uit naar het oosten wandel ik langs een groot aantal moderne beelden behorende bij Artzuid 2019. Deze tweejaarlijkse Biënnale is nog tot half september te bezichtigen en wat de bezoekers daarvoor moeten doen? Gewoon gratis kijken en de kunst op je laten inwerken. Een museumjaarkaart is niet nodig. Zelfs een entreekaart is overbodig. Een bezoekje aan het Informatiecentrum mag uiteraard altijd. Dat centrum ligt inmiddels een stukje achter mij op de kop van de Minervalaan. Ik ben op weg naar het Muzenpark.

De vorige aflevering eindigde met Henk Visch. In dit stuk laat ik nog twee werken zien van deze Brabantse kunstenaar. Bij de Subterranean Man uit 2016 word ik opnieuw geconfronteerd met een dun, uitgerekt lijf. De verhoudingen kloppen niet. Het object rust op slechts een arm. En toch heeft de hele houding iets vertrouwds en is tegelijkertijd afwijzend, in zichzelf gekeerd. Het overdenkt zijn bestaan en behoudt iets vriendelijks en is vooral het beeld.

Waar zijn de armen van Unguided Tours gebleven. Is Henk Visch ze vergeten of zijn ze geamputeerd? Dat is nauwelijks denkbaar want er zijn zelfs geen stompjes zichtbaar bij dit kunstwerk uit 2014. Het lang gerekte, zoals ook het lijf van de kunstenaar zelfs lang is, zie je ook in dit bronzen beeld terug. En nog meer dan bij de Subterranean Man geeft Unguided Tours een afwijzing aan, een gesloten houding. Het draaien van het linkerbeen heeft voor mij iets bijzonders. Nee, ik ga dat niet uitproberen, verwonder mij slechts.

Net voorbij de kruising met de Mozartkade staat Habitation – security or isolation van Dini Thomsen. Zij is in 1943 in Katwijk geboren en werd opgeleid in Leiden en Den Haag. In de kliniek Overduin werkte Thomsen met psychiatrische patiënten. Zij vertrok in 1969 naar Bochum. Haar eigen atelier opende zij in 1989 in de voormalige Bensdorp-fabriek in Kleef. De kunstenares won diverse prijzen en werkt de laatste paar jaar ook regelmatig samen met anderen. Haar ‘Behausungen’, zoals de kunstenares de houten kastjes op palen noemt, gaan over de zoektocht naar en de behoefte aan bescherming tegen rampen in de natuur en sociaal onrecht. Ik mis daarbij de camera’s die langs grenzen in kijkposten te vinden zijn.

In de tiende aflevering van Artzuid heb ik aandacht besteed aan de Belgische kunstenaar Johan Tahon. Van hem behandel ik ditmaal het werk Fin. Tahon probeert in zijn atelier zijn eigen werkelijkheid te creëren. In een donkere ruimte maakt hij witte sculpturen van gips en daar schaaft en sleutelt hij net zolang aan tot zij voldoen aan zijn emotie.

De fysieke en anatomische correctheid van een lichaam interesseert hem niet. Ze pendelen tussen materie en geest. Het zijaanzicht van Fin is voor mij een beetje ‘plat’, maar ik houd in als dit kunstwerk zijn voorkant toont.

Het liefst is Johan Tahon alleen in zijn atelier op het Vlaamse land, ver weg van de ruwe werkelijkheid. Daar kruipt hij in zijn cocon en bouwt aan zijn eigen wereld. En die wereld laat hij ook aan anderen zien en praat daar ook over. ‘Omdat mijn werk anders geen plaats krijgt in de wereld. Ik beschouw het als een soort offer brengen’, vertelt hij in een interview met De Morgen. ‘Het verhaal dat in mij zit en naar buiten wil, is tijdloos en universeel.’ Is dit de pijler onder zijn werk, vraag ik mij af, als ik voor Pilar II sta.

Wat de mensen in zijn werk zien, is Johan Tahon een raadsel. ‘Ik ben steeds met het volgende bezig. Wat ik gemaakt heb is weg. Mijn beelden zijn niet heilig voor mij. Ik ga niet bij kopers controleren of het op de juiste plek staat. Ik vraag hen niet waarom ze het uitkozen. Ik kan alleen hopen dat die stroom waaruit ik toegewijd werk, hen raakt. Voor mij is het noodzaak, verlangen, verwondering. Het gaat over het niet begrijpen van deze wereld. Het is puur.’

Van Tahon mogen zijn beelden op reis, gekocht worden, elders geplant, zoals nu ook met Pilar I hier op de Apollolaan. ‘Het is als een boom die zijn vruchten afwerpt, wat de mensen met die vruchten doen is hun zaak.’

Ik verlaat de Apollolaan en wandel langs het Apollo Hotel en kom via het Muzenplein op de Churchillaan, waar ik begin aan het laatste stuk van deze aflevering. Atletische figuren van Jerzy Kędziora heb ik eerder al op het Stadionplein gezien.

Ditmaal zijn er tussen de bomen van de middenberm acrobaten in de weer, gemaakt door deze Poolse kunstenaar die weet hoe belangrijk evenwicht is binnen de maatschappij en hoe mensen moeten balanceren om in evenwicht te blijven. Hij laat hen solo Acrobat with a chair balanceren, maar ook als duo.

Ook zijn Crossing man getuigt van een evenwichtskunstenaar en is een verwijzing naar de tijd waarin Lech Walesa in opkomst was en uiterst voorzichtig moest balanceren om de machthebbers de kans tot verandering te geven.

Open space is uit dezelfde serie en ik verwonder mij over de ruimte tussen bovenlichaam en onderlijf, daar hoog tussen de bomen, waarboven witte wolken binnendrijven in een blauwe lucht. Kędziora maakt het waar en laat ook dit kunstje zonder ogenschijnlijke enige moeite passeren. Maar in mijn buik kriebelt het.

 Open space

Ik zoek de balans
tussen de stad
en de mens
en vind vandaag
het perk

Geef mij mijn ruimte
en ik zwier
door het zwerk

Lichaam en geest
zijn een
tussen de bomen
haal ik
mijn tweede adem


Opa IJsbeer




Verantwoording

1.       Inleiding

2.       Visch – artzuid

3.       Visch – artzuid

4.       Thomsen – dini-thomsen.de – artzuid

5.       Tahon – artzuid

6.       Tahon – johantahon.com

7.       Tahon – johantahon.com

8.       Kedziora - artzuid