Deel 12

Amsterdam Artzuid 11

 Het ene plantsoen is niet hetzelfde als het andere. Dat geldt ook voor de plantsoenen die gebruikt zijn voor Sculptuur Biënnale van 2019. Het gedeelte tegenover het Hilton Hotel is duidelijk het zwaartepunt van deze tentoonstelling. Over wat mooi is en wat niet mooi is, ga ik niet. En als ik na een bezoek aan het Informatiecentrum de Breitnerstraat oversteek kom ik ook bijna in een andere wereld terecht. Maar wel modern.

Het vorige werk van Charlotte van Pallandt dat ik heb laten zien is net als dit stuk eigendom van een gemeente. In dit geval van Utrecht. Het Constructie Staande behoort tot haar latere werk. Het bronzen object is uit 1980 en wordt gerekend tot haar experimentele fase. De ene figuur tilt een ander op. De barones Van Pallandt laat hier beweging, figuratie en abstractie samensmelten tot een stuk.

Auke de Vries toont mij zijn Bosgod. Dit beeld behoorde ook al tot de tentoonstelling van 2017. Het metalen object is gemaakt in 1995. De Vries heeft zich hierbij laten inspireren door een reis naar Zuid-Afrika. Hij bezocht een gebied dat ‘de wieg van de mensheid’ wordt genoemd omdat daar de vroegste sporen van menselijke bewoning zijn gevonden.

Het beeld stond aanvankelijk in Utrecht op een verhoging bij de voormalige Fortisbank, dichtbij een natuurpark. ‘Het was alsof de representant van het bos zich op het terrein van het gebouw waagde’, zei De Vries in een interview. Na de fusie met de ABN/AMRO is het werk in 2011 verhuisd naar de Zuidas. Eerst bij de AA-bank en tegenwoordig in het plantsoen van de Apollolaan.

Antoine Poncet is de oudste nog levende beeldhouwer van deze biënnale. Poncet is geboren in Parijs als zoon van een Zwitserse schilder. Hij kreeg zijn beeldhouwopleiding in Lausanne en studeerde in Zürich bij Germaine Richier. In 1948 kon hij met een Franse staatsbeurs de opleiding in Parijs voltooien. Poncet werkte in 1956 mee aan de Biënnale van Venetië en in 1961 en 1965 aan de Biënnale Middelheim in Antwerpen. Voor Artzuid stond hij zijn bronzen Cristaile af.

Is dit brons of is het cortenstaal. Is dit kunst of is dit kitsch. Hoe noemt u dit object van Joel Shapiro, want de kunstenaar heeft het net zoals bij veel van zijn werk geen titel meegegeven. Deze in 1941 in New York geboren kunstenaar blinkt uit in simpele vormen. Bij zijn werk hier op Artzuid tel ik vijf balken. Ze balanceren, lijken het evenwicht te verliezen zoals een danser. En blijft toch overeind aan de Apollolaan.

Voor de meeste kunstwerken geldt: kijken doe je met de ogen en niet met de handen. Aanraken is verboden maar voor Pénétrable bbl bleu telt dat niet. Dit gevaarte van veertien meter van aluminium en plastic mag wel worden aangeraakt. De bezoekers worden uitgenodigd om de kunst van Jésus Rafael Soto te voelen, zijn wereld van kunst binnen te stappen en te laten bewegen. En met dit ontwerp is de in 1923 in Ciudad Bolivar geboren en in 2005 in Parijs overleden kunstenaar wat mij betreft geslaagd.

Atelier van Lieshout verbaast mij iedere keer weer. ‘Ik maak uitsluitend werk waar niemand op zit te wachten en waar geen vraag naar is’, heeft Joep van Lieshout wel eens gezegd. De markt, de vraag is voor hem niet leidend. Hij maakt graag iets wat er nog niet is. ‘Als kunstenaar kan je het beste een groot betonnen blok op je hoofd zetten en gaan werken.’ Zoiets moet ook hij ook gedaan hebben bij The Leader uit 2015. De een bekijkt het als een Maria op een ezel, voor mij is deze leider een lijder, een melaatse, die verstoten wegtrekt op het enige dat hij nog bezit.

De Amerikaanse kunstenaar Matthew Monahan is in 1972 geboren en studeerde aan de Rietveld Academie en De Ateliers. Hij maakte tekeningen van figuren die zowel in het verleden als in de toekomst leken te leven. Van metershoge lappen papier grijnsden de vreemde figuren de kijkers toe. ‘Een geweldige regressie’ zo omschreef Matthew het begin van zijn werk. Nadat hij was ‘ontdekt’ door galerie Fons Welters ging het snel met hem. De galerie van Anton Kern in New York lonkte, hij deed mee aan de Biënnale van Venetië. Lappen papier werden verfrommeld tot maskers, het papier werd gebruikt in beelden van steen, cement, brons, aluminium, epoxy. Een ding bleef de vreemde figuren.

Hier op Artzuid worden Throne I en Throne II met elkaar verbonden en tussen hen bevindt zich Satyr. De twee blinkvangers zijn afkomstig uit het jaar 2012 en de onder een traliewerk verstopte Satyr is in 2016 door Monahan tot leven geblazen. Duidelijk dat deze vernieuwer in de kunst tijdens deze tentoonstelling van moderne beelden niet mag ontbreken.

En dan ben ik alweer aan het einde van een aflevering Artzuid. Sitting bird is hier geplaatst dankzij de Karel Appel Foundation, vernoemd naar de Nederlandse kunstenaar Karel Appel. Geboren in 1921 in Amsterdam en overleden in Zürich in 2006 was deze zoon van een kapper behalve kunstschilder ook beeldhouwer. Zijn handen worden door het onderbewuste aangestuurd en bijna kinderlijk eenvoudig, maar door de jaren gerijpt, ontstaan zijn werken. Deze bronzen vogel is een voorbeeld voor zijn karakteristieke en impulsieve manier van creëren.

Met een appel weet je het nooit
Is het vertrouwd om erin te bijten
of gaat het om de felle kleur Ooit
was er verleiding daarna de verwijten

Het blijft een vreemde vogel daar
op het dak gezeten Beetje kleurloos
tussen al dat groen Één dikke maar
voorzichtig anders wordt hij boos

Op gepaste afstand blijf ik kijken
en richt mijn ogen naar omhoog
Bedenk hij weet van geen wijken
aan zijn beeld is niets dat bewoog


Opa IJsbeer


 

Verantwoording

1.       Inleiding

2.       Van Pallandt – artzuid

3.       De Vries – artzuid - buitenbeeldinbeeld.nl

4.       Poncet – wikipedia

5.       Shapiro – artzuid – wikipedia

6.       Soto – artzuid

7.       Van Lieshout – cultuurmarketing.nl

8.       Monahan – nrc.nl – artzuid

9.       Appel - artzuid