Beeldbepalend 338

Almere Buitengebied

Woensdag 26 november 2025

Binnen de stadskernen van Almere is veel groen en water aanwezig, maar ook buiten die woonkernen is het goed toeven. Een van de oudste en bekendste stukken is het Kromslootpark dat ten westen van de oudste kern Haven is te vinden. In de jaren zeventig is dit lege gebied bewust al bestemd als natuurgebied, met kreken, moerasgebieden, velden en bos. Wel is er voor de verbreding van de A6 een hap vanaf genomen. Door dit park slingert zich een fietspad vanaf het nog oudere Beginbos naar de voet van de Hollandse Brug.

Niet alleen in de diverse woonkernen zijn kunstwerken te vinden ook daarbuiten zijn ze rijkelijk gestrooid. Zo komen automobilisten van en naar Lelystad op de A6 bij het verkeersknooppunt met de A27 langs de Olifanten. Dit kunstwerk is gemaakt door Tom Claassen. Echt van dichtbij bekijken is er niet bij.

‘Toen mij was gevraagd mee te doen aan de competitie voor die opdracht heb ik wel vijf projecten bedacht’, vertelt Claassen. Een hond, zoals van zijn hand in Tilburg, en een middeleeuws fort van polyester vielen al snel af, het beeld van een auto in de vangrail vond Rijkswaterstaat geen goed idee. Daarna kwam het idee van een olifant op een karretje. ‘Pas daarna kwam ik op een groep olifanten, vijf van die enorme Hannibal-beesten die uitkijken over het verkeer dat door de polder raast.’

De uitvoering van de gevaarten is verzorgd door Van Echtelt Metaal uit Wijk bij Duurstede. Het zijn vijf identiek uitgevoerde olifanten geworden die er uitzien als goeiige lobbesen. Maar details als slurf en slagtanden ontbreken bewust. Wel zijn er de bekende flaporen waardoor de beesten inderdaad als olifanten zijn te herkennen.

‘En hol van duizenden gezichten trek ik stil de deur dicht op mezelf op zoek naar het groen dat ooit een oordeel velt’, deze tekst van het gedicht ‘Solitude’ van Menno Wigman kom ik tegen op de website van Birthe Leemeijer, de bedenkster van het kunstwerk In eenzaamheid dat langs het Cirkelpad in het groen van het Cirkelbos is te vinden.

Leemeijer noemt het een reservaat voor eenzaamheid in een wereld vol mensen met 1 hectare leegte. Voor dit kunstwerk zijn rondom de gebruikte kavel stroken uit het bestaande bos gekapt. Die stroken zijn vervolgens grotendeels ingeplant met struiksoorten die samen een natuurlijke ondoordringbare mantel vormen in dit bosgedeelte.

Een smal pad van ongeveer honderd meter leidt naar de toegang tot deze bijzondere plek die te bereiken valt via een poortje in een gemetselde muur. De deur van dit poortje is aan de binnenzijde af te sluiten zodat de bezoekers zelf de eenzaamheid kunnen opzoeken. Het geheel behoort bij het Almeerse Museumbos. Het werk aan dit bijzondere kunstwerk is begonnen in 2002 en in 2012 is het opgeleverd.

Michel Bongertman is in 1966 in Wijhe geboren en volgde bij een werklozenproject twee jaar een opleiding tot steenhouwer. Hij vervolgde zijn opleiding aan de Kunstacademie en Kampen en liep stage in Zimbabwe, dat huis van steen betekent. Bongertman werkt echter niet alleen met steen maar ook met hout, brons en gips. Hij doceert in zijn woonplaats Dronten aan het CKV, maar ook geeft hij les in Lelystad en Nunspeet. Van hem heb ik dit jaar al werk laten zien in Dronten.

In  2012 is het Kotterbos bij Almere Buiten door provincie Flevoland en Staatsbosbeheer heringericht en veranderd naar een bosgebied met waterpartijen en wandelroutes. Mede onder leiding van Stichting De Zijderups hebben leerlingen van basisschool De Dukdalf met bewoners van Zorgcentrum Buitenhaeghe in groepjes 15 ontwerpen gemaakt voor kunstwerken in de openbare ruimte. Samen met boswachter Herman Haake heeft Bongertman twee van die ontwerpen uitgezocht om uit te voeren.

In 2014 is het kunstwerk Vrijheid voor iedereen onthuld. Voor dit object heeft de Flevolandse kunstenaar staal, de kunststof epoxy en hout gebruikt. Op een heuveltje tussen de Lage Vaart en de Kotterbosweg is de zwarte kooi met twee witte duiven erop te zien.

Burlen maakt onderdeel uit van de Escaperoute Nieuw Land, waarmee bezoekers aan het gebied van de Oostvaardersplassen via opdrachten en hints meer leren over het ontstaan van Nationaal Park Nieuw Land.

Deze route is in 2024 officieel geopend en is vanuit Paviljoen De Oostvaarders te wandelen. De route is ongeveer vier kilometer en is ontwikkeld door Buro Kloeg door Stichting Stad & Natuur Almere samen met Staatsbosbeheer.

Vlakbij de Hoge Vaart, langs het Leeuwerikpad, staat de Groene Kathedraal. Dit bijzondere landschapskunstwerk is ontworpen door Marinus Boezem, die bij de totstandkoming stelde dat een nieuwe stad een kathedraal nodig heeft. Volgens Boezem is de gotische kathedraal het hoogtepunt van ‘een door menselijk vernuft gestructureerde ruimte’.

Aan het Kathedralenpad zijn in 1987 178 populieren geplant volgens de plattegrond van de kathedraal van Reims. Maar daarmee houdt ook iedere gelijkenis op, want zonder dak en zonder muren met daarin glas-in-loodramen hebben de wind en andere natuurverschijnselen vrij spel.

Net als de steunberen reiken de ranke bomen hier de hemel. Maar veel van de snelgroeiers zijn al aan vervanging toe. Tussen de bomen zijn schelpencirkels aangebracht die verwijzen naar de vroegere Zuiderzee die hier kon spoken. In de nabijheid is overigens een jaar later in beukenhagen een tweede kathedraal gerealiseerd. De contrakathedraal heeft niet alleen dezelfde vorm, maar door stenen zijn ditmaal de plek van de diverse bomenzuilen aangegeven.

 

Uitgeblazen

 

Het heeft een staartje

en vertelt jouw verhaal

over de plaats waar niemand

dood gevonden wil worden

 

Heel brutaal met z´n vijven

kijken ze jou aan

maar wie verder kijkt ziet

ook de onvolkomenheden

 

Ik brand mijn vingers

er niet aan omdat

ik hen op afstand houd

terwijl u voorbij raast

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       1. Inleiding – wikipedia

2.       2. A6 – flevolanderfgoed.nl

3.       3. Cirkelpad – birtheleemeijer.nl

4.       4. Kotterbos – flevolanderfgoed.nl

5.       5. Escaperoute – stadennatuur.nl

6.       6. Kathedralenpad – landartflevoland.nl