Beeldbepalend 329

Amsterdam ArtZuid 2025 10

Woensdag 24 september 2025

De termen sculptuur en beeldhouwwerk worden vaak door elkaar gebruikt maar in de praktijk is niet ieder beeldhouwwerk ook echt een sculptuur. De laatste ontstaat in feite door materiaal te verwijderen. Dat kan bijvoorbeeld door hakken, snijden, raspen, schaven en zagen. Materialen die daarvoor geschikt zijn onder andere natuursteen, marmer, maar ook gips, beton baksteen, polyurethaanschuim (pur), ivoor en been. De verwerkers worden vanwege dat houwen ook wel beeldhouwers genoemd, daarnaast wordt ook wel de term beeldsnijders gebruikt.

Marieke Bolhuis (1962) is voor mij door ArtZuid geen onbekende. Met hulp van het Mondriaanfonds staat aan de Apollolaan het door haar uit diverse materialen gecreëerde I want to embrace you. Daarmee wordt deze tiende aflevering van deze Amsterdamse kunstexpositie door mij geopend.

Dit beeld uit 2025 bestaat vooral uit kurk, om aan duurzaamheid te voldoen, maar de onmachtige armen zijn uit aluminium gemaakt, ze zijn over het hoofd geslingerd, beschermend. Bolhuis mengt graag dieren- en plantenwereld met de mens in de hoop de wereld een beetje beter te maken.

Ook Tirzo Martha keert terug op ArtZuid, ditmaal met een beeld uit haar serie Chronisch Monogroom, die hij maakte na verblijf in diverse ziekenhuizen. De witte wanden inspireerden haar tot een aantal werken waarin wit meer is dan alleen een kleur. Wel heeft hij ook voor dit titelloze object uit 2024 gebruik gemaakt van materialen waarmee Martha wel vaker werkt.

Het is een stapeling van stenen, blokjes, bouwlampen, tl-lampen, een autoband, een gespleten zuil en betonnen ledematen van een ezel. Maar wat is het nu eigenlijk? Voor Martha heeft het een speciale betekenis: een ode aan de klassieke beeldhouwkunst vanuit het prozaïsche bestaan van het Curaçaose volk.

Daarmee voldoet het aan zijn manier van vormen, componeren en sluit aan bij de gedachte van bouwen op Curaçao. Het begint met een droom en stopt door geldgebrek of in opdracht van de regelgeving omdat het niet voldoet aan de eisen. De dromer strandt derhalve met een niet afgemaakt casco, omgeven door bouwafval. En ja daar hang je dus ook geen titel aan.

De beeldhouwer Chris Peterson is geboren in 1976 in De Bilt en heeft zowel de Nederlandse als de Britse nationaliteit. Hij is vooral bekend vanwege zijn grootschalige sculpturen die dienstdoen als landmarks, markante herkenningspunten in de openbare ruimte. Voor deze biënnale heeft Peterson twee elementen uit graniet aangeleverd. Magnified no 3 en Magnified no 4 zijn door hem beide in 2023 gemaakt.

Shift is in 1998 gemaakt door een andere Nederlands-Britse kunstenaar. Adam Colton is in 1957 in Manchester geboren en studeerde eerst aan de Camberwell School of Arts and Crafts in London en aansluitend aan de Manchester Polytechnic. Nadat Colton zich in Nederland heeft gevestigd studeerde hij nog enige tijd bij Ateliers ’63 in Haarlem.

In ons land zijn diverse van zijn kunstwerken te zien. Die zijn steeds weer anders, Colton blijft namelijk de grenzen van vorm en materiaal opzoeken. Dankzij Slewe Gallery kunnen de bezoekers hier kennismaken met zijn Shift, in een vierkant vlak een bolle en holle doorzichtige, gekleurde cirkel.

Werk van Rob Schreefel (1953) heb ik al eens eerder laten zien tijdens een aflevering over Nijkerk. Ik zou hem bijna een stenen kunstenaar noemen. Vaak gebruikt hij graniet voor zijn werken. ‘Ik probeer beelden te maken, ogenschijnlijk eenvoudig, alsof ze zomaar ontstaan zijn, waarbij de fysieke beleving net zo centraal staat als het optische resultaat’, zegt hij over zijn werk.

Inverse, uit 2019, bestaat uit twee stukken die omkeerbaar zijn. Je kunt er een uitroepteken in zien, de letter i met een zwerfkei als puntje, maar bij dat laatste gaan de gedachten ook naar een penis als je die twee afzonderlijk bekijkt.

Onder de naam Wachter heeft kunstenaar Shinkichi Tajiri (1923-2009) een serie kunstwerken gemaakt. Dit stalen werk is uit 2000 en is in opdracht van de Limburgse gemeente Bergen gemaakt vanwege het 200-jarig bestaan van dat dorp. Het is op 30 juni 2001 onthuld langs de Rijksweg.

De beeldhouwer heeft een beeld willen maken voor de hele gemeenschap. Hem stond de schepping van een ‘Wachter’ voor ogen. Het gaat hierbij om een oud begrip. In de vroege samenlevingen speelden wachters een rol van betekenis. Zij waakten bij nacht en bij ontij. Zo behoeden zij de nederzetting voor gevaren. Maar tegelijkertijd toonden ze de kracht en dan ook de betekenis van diezelfde samenleving.

De afsluiting van dit deel gun ik aan Bastienne Kramer. ´Ik maak sculpturen, die ik tentoonstel als onafhankelijke werken of als onderdeel van installaties. De installaties zijn ruimtes die ik manipuleer door subsecties toe te voegen of wat je ´subafdelingen´ zou kunnen noemen. Zowel objecten als ruimtes zijn verstoord in hun functie en betekenis. De onderwerpen van de beelden of installaties zijn clichés, meestal ontleend aan de populaire cultuur´, zo stelt deze kunstenares zichzelf voor op haar website.

Kramer, geboren in 1961 volgde studies bij St. Joost in Breda en bij de Rijksakademie in Amsterdam, waar zij ook woont. Haar Trans Mars van Willendorf is gebaseerd op de prehistorische Venus van Willendof en is speciaal door haar gemaakt voor ArtZuid. Kramer speelt met haar versie in op de genderfluïditeit van de moderne stad. Dit beeld is te zien aan de Churchillaan.

 

Ingezakt

 

De negende staat bij mij voorop en heelt

wat al eerder is vermoed. Daarmee zet ik

vandaag een punter achter jouw verhaal

 

dat elders weer tot brokken leidt omdat

zij steen voor steen wordt afgebroken en

tot nieuw leven leidt bij haar. Twijfels zijn

 

er altijd en mogen bij mij ook hardop uit

gesproken worden. Alleen brokstukken

verzamelen is immers niet voldoende al

 

probeer ik daarmee wel weg te komen.

Invloed van het gekozen woord verwart

met de uitgeharde laag nadert gevoel

 

loos het einde waarop een ieder wacht.

Krachtig staat hij nog overeind tot iemand

zijn sprookje uitblaast en iedereen lacht.

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       1. Inleiding – wikipedia

2.       2. Bolhuis – stichting Art Zuid

3.       3. Martha – stichting Art Zuid

4.       4. Peterson – bastarto.com – stichting Art Zuid

5.       5. Colton – wikipedia – stichting Art Zuid

6.       6. Schreefel – stichting Art Zuid

7.       7. Tajiri – regio-maasduinen.nl

8.       8. Kramer – bastiennekramer.com - zuid.nl