Beeldbepalend 302

Gulpen

Woensdag 19 maart 2025

Daar waar de riviertjes Geul en Gulp samenvloeien is in de Middeleeuwen het dorp Gulpen ontstaan. Het is voor het eerst genoemd in een handvest van de Duitse keizer Hendrik II de Heilige toen gronden en rechten in ‘Golopia’ aan het Onze-Lieve-Vrouwe-klooster in Aken zijn toebedeeld. Aan het eind van de dertiende eeuw wordt Gulpen als een zelfstandige heerlijkheid beschouwd in het Land van ’s-Hertogenrade. Tijdens de Belgische Opstand (1830-1839) heeft het kort tot België behoord, waarna het weer Nederlands is geworden.

Paard in brons doet mij denken aan Steigerend paard in Lelystad van Fons Bemelmans. Deze kunstenaar is in 1938 in Maastricht geboren en werkt ook als kunstschilder en edelsmid. Het zijn overigens niet de enige paarden die van hem te zien zijn in ons land.


Dit beeld is in 1988 geplaatst bij het gerenoveerde busstation aan de Rijksweg door Gulpen. In 2012-2013 heeft het busstation opnieuw een ander aanzicht gekregen. Met zijn paard heeft Bemelmans teruggegrepen op het feit dat in vroeger tijden dit dier al is gebruikt voor het personenvervoer.


Langs de Rijksweg wordt op een aantal palen aandacht gevraagd voor Winkelcentrum ’t Gulper Hart. Dit centrum is in 1991 gebouwd en bestaat officieel uit tien winkelunits. Supermarktfonds.nl, dat sinds 2011 bestaat, heeft in 2021 dit centrum gekocht. Op enkele hoge zuilen staat het kunstig gemaakte logo van het centrum.


De Nederlandse beeldhouwer Bert van Loo is in 1946 in Gulpen geboren en in 2016 in Amsterdam overleden. Hij is opgeleid aan de Gerrit Rietveld Amsterdam en werkte vooral met glas, vaak in combinatie met andere materialen. Op Markt staat zijn De Limburger dat door hem in 1975 is gemaakt en in brons is gegoten.


Vlakbij tref ik aan de Marktstraat Twee Stromen aan. Dit kunstwerk is in 1992 gemaakt door Arthur Spronken, geboren in 1930 in Beek en overleden in 2018 in Sittard. Aanvankelijk maakte Spronken vooral religieus getinte beelden uit hout.


In zijn werk neemt beweging een belangrijke plaats in waarbij hij zich concentreert op lichamen, soms alleen ledematen, van danseressen en vooral paarden.


Dit kunstwerk is hier geplaatst na een reconstructie van het gebied. De twee bogen symboliseren de samensmelting van de twee riviertjes. Zij trekken van een afstand alle aandacht naar zich toe, maar wie iets verder kijkt ziet ook centrale belichaming van het dorp.


Sinds 1964 werkt Dick Roymans, geboren in 1940 in Valkenburg, als edelsmid en beeldhouwer vanuit Mechelen. Zijn kunstopleiding kreeg hij aan de Academie Beeldende Kunsten in Maastricht. Aan de Rosstraat staat van hem een ijzeren kunstwerk dat in 1966 is gemaakt en hier bij de opening van de Toeristenkerk geplaatst. Het kunstobject dat geen titel heeft gekregen is een verwijzing van de verbondenheid van de oecumenische gemeenschap in het dorp.


Deze aflevering sluit ik af aan de Deken Scheidersstraat met Smeltkroes van de evolutie. Dit werk is van de Nederlandse beeldhouwer Dolf Wong Lun Hing, geboren in 1921 in Roermond en in 2017 overleden in Neer. Wong wilde aanvankelijk medicijnen studeren maar koos net als zijn broer Jos voor een kunstopleiding aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Met name in Roermond zijn diverse stukken van zijn hand te zien. In Rijen heb ik zijn Wolf al eens vastgelegd. De ruim 3,5 meter hoge groen granieten steen die hij voor dit Limburgse beeld heeft gebruikt is in China uit de bergen gekapt en als druppel naar Nederland vervoerd. Wong laat in dit werk bronzen vissen evolueren naar vogels.


 

als een druppel

 

holle vaten behoeven geen krans

dus geven wij deze man nog een kans

om zichzelf op een voetstuk te zetten

waarna het volk korte metten

 

maakt met iedereen die het hoofd

boven het maaiveld uitsteekt. beloofd

is beloofd dus ook zijn bier en wijn

maken net dat verschil zodat zijn

 

aanwezigheid op het plein mij raakt.

maar is het voldoende zo vraag ik mij af

om hem op een voetstuk te plaatsen

 

haken de anderen nu af en kaatsen

zij met hun temperament voor straf

alles terug in het vat waarover hij waakt.

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       1. Inleiding – wikipedia

2.       2. Rijksweg – storage.routeyou.com

3.       3. Rijksweg – heeneman-partners.nl

4.       4. Markt – wikipedia

5.       5. Marktstraat – storage.routeyou.com – wikipedia

6.       6. Rosstraat – artindex.nl – storage.routeyou.com

7.       7. Deken Schneidersstraat – dolfwong.com

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Beeldbepalend 340

Afbeelding
Heiloo 5 Woensdag 10 december 2025 Het grootste buurtschap van Heiloo is Oosterzij. Een deel van dit gebied is bedrijventerrein met vooral kleine en grote bedrijven. Tevens is er een grote golfbaan aangelegd. Maar er is ook een stukje bewoning. De naam Oosterzij komt overigens in 1638 voor als Ooster wech en in de achttiende eeuw als Oosterwegh. Het is een verwijzing dat hier de oostelijke weg tussen Heiloo en Limmen lag. Een deel van het buurtschap ligt in het dorp Limmen, dat tot de gemeente Castricum behoort. Aan de Ypesteinerlaan staat het Kindcentrum De Ontdekkers, met als postadres De Hucht. Deze school inclusief kinderopvang heette aanvankelijk de Paulusschool. Op het schoolplein van Meander dat er tegenaan ligt kom ik een aantal bollen tegen. Speeltoestellen van eenvoud met een speels kunst karakter. Aan de andere kant van het centrum staat op een sokkel langs De Hucht Het Geitje . Dit bronzen werk is gemaakt door Bert Jonk, die in Heiloo heeft gewoond en van wie ik in ...
Meer lezen

Beeldbepalend 309

Afbeelding
Nuenen Woensdag 7 mei 2025 Meteen na de laatste ijstijd vestigen zich mensen op een smalle zandrug evenwijdig aan de rivier de Dommel. Dat blijkt uit voorwerpen bij archeologische vondsten. Het gaat om pijlpunten van zogenoemde rendierjagers en ze dateren van omstreeks 8000 voor Christus. Later ontdekken mensen dat het gebied ook uitermate geschikt is voor landbouw en groeit langzaam van een gemeenschap uit tot het dorp Nuenen dat wij vooral kennen doordat Vincent van Gogh daar heeft gewoond en geschilderd. Het eerste beeld dat ik laat zien in dit dorp is te vinden in de tuin van Berg 24. Het is een borstbeeld gemaakt door Peter Nagelkerke. Het betreft Margot Begemann (1841-1907). Zij heeft op dit adres gewoond met haar zussen en is enige tijd de geliefde geweest van Vincent van Gogh die naast haar woonde. Vincent wilde wel met haar trouwen, ondanks dat zij twaalf jaar ouder was. Daar is het nooit van gekomen, ook vanwege haar kwetsbare geestelijke gezondheid. Voor dit werk he...
Meer lezen

Beeldbepalend 312

Afbeelding
Kampen 5 Woensdag 28 mei 2025 Dat Kampen een gelovige gemeente is blijkt onder andere uit het feit dat hier in de gemeente diverse theologische faculteiten gevestigd zijn en zijn geweest. Maar ook het grote aantal kerken dat je hier vindt is opmerkelijk, deels oude gebouwen maar er zijn ook nieuwe panden zoals dat van de Bazuinkerk dat tot de Nederlandse Gereformeerde Kerken behoort. Het gebouw is ontworpen door Hans Verborg en is in 1998 in gebruik genomen. In het moderne gebouw zijn een aantal geschakelde ruimtes aanwezig zodat er gelijktijdig meerdere activiteiten kunnen plaatsvinden. Omdat de kerk tegenover begraafplaats Bovenbroek ligt wordt het tevens gebruikt veelvuldig gebruikt voor uitvaarten. De start van deze aflevering is kleinschalig met het kleurrijke logo van de openbare Daltonschool Engelenberg aan de Engelenbergstraat. De vrijheid van deze onderwijsvorm is verbeeld in de vogels die rondfladderen. In het groen van het Engelenbergplantsoen staat Penelope . Dit be...
Meer lezen