Beeldbepalend 290

Westerbork

Woensdag 25 december 2024

Het brinkdorp Westerbork is in 1998 zijn zelfstandigheid verloren en behoort sindsdien tot de gemeente Midden-Drenthe met als hoofddorp Beilen. Het is vooral bekend geworden vanwege het voormalige concentratiekamp Westerbork dat in de nabijheid van Hooghalen in 1939 is gebouwd als vluchtelingenkamp om Joodse vluchtelingen uit Duitsland op te vangen. Hoe wrang is het daarna dat juist deze locatie is gebruikt als doorgangskamp voor onder andere mensen met een Joodse identiteit naar vernietigingskampen in Duitsland, Polen en Tsjechië.

Werk van de kunstenaar Armando heb ik al diverse keren laten zien en dan bijna altijd in combinatie met de openbare tentoonstelling ArtZuid in Amsterdam. Het monument De Vlag maakt deel uit van een breder monument. Het geheel is in 2004 in het centrum van het dorp onthuld. De bronzen vlag staat op een stenen sokkel met daarop een plaquette met tekst van de kunstenaar. ‘Vlag symbool van overwinning op het kwade, van herwonnen vrijheid en hoop op de toekomst. Armando.’


Onderdeel van het grotere herdenkingsmonument aan de Hoofdstraat is eveneens het Monument voor Roma en Sinti gemaakt door Ayla Corstanje-Uncu. Het is opgedragen aan de families Meinhardt en Weiss die op 16 mei 1944 zijn opgepakt op het Zigeunerkampje in Eursinge, drie dagen later via Westerbork naar Auschwitz zijn gedeporteerd en daar zijn omgekomen. Het bronzen werk van de beeldhouwster, die opgroeide in een groep rondreizende Sinti-muzikanten, laat de laatste avond van deze familie zien, waarbij samen aan een houtvuur zitten.


Op het Monumentenplein zoals dit stukje langs de Hoofdstraat ook wel wordt genoemd staat tevens een zuil met daarop een vredestoorts. Westerbork: Dorp van de Vrijheid is meer dan de voorgaande twee stukken. Het is tevens de verwijzing naar een stichting met die naam. Die stichting richt zich op activiteiten die hun wortels in het verleden hebben zoals de herdenkingen van de Tweede Oorlog. De stichting is een samenwerkingsverband tussen diverse verenigingen, stichtingen, ondernemers scholen en het herinneringscentrum Westerbork.


Het geheel wordt ook wel aangeduid als Het monument. Hier worden diverse groepen herdacht zoals Burgerslachtoffers, Vervolgden Nederland, Verzet Nederland, Geallieerde militairen, Militairen in dienst van Nederlands koninkrijk. Een belangrijk onderdeel vormen de bakstenen muurtjes met daarop natuurstenen plaquettes. Drie van de vier stenen platen memoreren Strijd, Verzet en Onschuld.


Een vierde plaat is een reliëf met de titel Du ciel la liberté en is gemaakt door Charles Hammes. Deze Nederlandse beeldhouwer (1915-1991) is geboren en overleden in Hees. Van hem heb ik al eens werk in Nijmegen, bij het station, laten zien. Hammes heeft een soldaat met geweer, hangend aan een parachute, afgebeeld. Ik weet het is een beetje zoeken, maar rechtsonder is de soldaat te herkennen. Het is tevens een verwijzing naar…


Op 8 april 1945 kwamen de korporaals Robert Bonjean, Jean Cognet en René Marché om het leven bij een aanval op de commandopost van Böttger, die bij het gemeentehuis van Westerbork in Café Hotel Slomp was gevestigd. Zij maakten deel uit van een regiment Franse Parachutisten die vanwege Operatie Amherst probeerden de weg voor een Canadees-Pools offensief voor te bereiden. In Assen is er een monument voor de 33 gesneuvelden van dit regiment. Deze drie namen zijn in Westerbork op een plaquette op een steen vermeld.


De afsluiting van dit deel is totaal iets anders. Het gaat om een beeld van Bert Kiewiet (1918-2008) van wie ik onder andere al werk in Beilen heb laten zien. Dit bronzen beeld van zijn hand is in december 1992 aan de gemeente Westerbork geschonken door de afdeling Westerbork van Het Groene Kruis.


De Wijkverpleegster toont inderdaad een vrouw die haar beroep bij de mensen in de wijk uitvoert. Kiewiet laat vaak deels verdwenen beroepen herleven en hoewel dit vak nog steeds wordt uitgeoefend zien wij de wijkverpleegkundige zelden nog op de fiets door de dorpen en wijken rijden.


Voor dit beeld heeft hij juffrouw Swart niet alleen een gezicht gegeven, maar gaat hij bijna met haar mee op haar ronde door het dorp, zoals veel Westerborkers haar kenden. Het beeld heeft een mooi plekje op De Brink gekregen voor het oude gemeentehuis.


 

het monument

 

wij kijken opnieuw weg

hoe onschuldigen

de dupe worden

 

alhoewel onschuldig

waar zijn wij tijdens

het opbouwen

en het afbreken van

 

wie heeft zich verzet

en waarom juist zij

wel

 

de strijd verplaatst

van toen naar nu

in woorden en in

dat ene gebaar

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       1. Inleiding – wikipedia

2.       2. Hoofdstraat Vlag – 4en5mei.nl

3.       3. Hoofdstraat Roma – gipsy-art.com

4.       4. Hoofdstraat Zuil – tracesofwar.nl

5.       5. Hoofdstraat Platen – 4en5mei.nl – wikipedia

6.       6. Hoofdstraat Namen – tracesofwar.nl – oorlogsgravenstichting.nl

7.       7. Hoofdstraat Verpleegster – collectieharms-rolde.nl – drenthe.erfgoedcms.nl  

 

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

Beeldbepalend 340

Afbeelding
Heiloo 5 Woensdag 10 december 2025 Het grootste buurtschap van Heiloo is Oosterzij. Een deel van dit gebied is bedrijventerrein met vooral kleine en grote bedrijven. Tevens is er een grote golfbaan aangelegd. Maar er is ook een stukje bewoning. De naam Oosterzij komt overigens in 1638 voor als Ooster wech en in de achttiende eeuw als Oosterwegh. Het is een verwijzing dat hier de oostelijke weg tussen Heiloo en Limmen lag. Een deel van het buurtschap ligt in het dorp Limmen, dat tot de gemeente Castricum behoort. Aan de Ypesteinerlaan staat het Kindcentrum De Ontdekkers, met als postadres De Hucht. Deze school inclusief kinderopvang heette aanvankelijk de Paulusschool. Op het schoolplein van Meander dat er tegenaan ligt kom ik een aantal bollen tegen. Speeltoestellen van eenvoud met een speels kunst karakter. Aan de andere kant van het centrum staat op een sokkel langs De Hucht Het Geitje . Dit bronzen werk is gemaakt door Bert Jonk, die in Heiloo heeft gewoond en van wie ik in ...
Meer lezen

Beeldbepalend 309

Afbeelding
Nuenen Woensdag 7 mei 2025 Meteen na de laatste ijstijd vestigen zich mensen op een smalle zandrug evenwijdig aan de rivier de Dommel. Dat blijkt uit voorwerpen bij archeologische vondsten. Het gaat om pijlpunten van zogenoemde rendierjagers en ze dateren van omstreeks 8000 voor Christus. Later ontdekken mensen dat het gebied ook uitermate geschikt is voor landbouw en groeit langzaam van een gemeenschap uit tot het dorp Nuenen dat wij vooral kennen doordat Vincent van Gogh daar heeft gewoond en geschilderd. Het eerste beeld dat ik laat zien in dit dorp is te vinden in de tuin van Berg 24. Het is een borstbeeld gemaakt door Peter Nagelkerke. Het betreft Margot Begemann (1841-1907). Zij heeft op dit adres gewoond met haar zussen en is enige tijd de geliefde geweest van Vincent van Gogh die naast haar woonde. Vincent wilde wel met haar trouwen, ondanks dat zij twaalf jaar ouder was. Daar is het nooit van gekomen, ook vanwege haar kwetsbare geestelijke gezondheid. Voor dit werk he...
Meer lezen

Beeldbepalend 312

Afbeelding
Kampen 5 Woensdag 28 mei 2025 Dat Kampen een gelovige gemeente is blijkt onder andere uit het feit dat hier in de gemeente diverse theologische faculteiten gevestigd zijn en zijn geweest. Maar ook het grote aantal kerken dat je hier vindt is opmerkelijk, deels oude gebouwen maar er zijn ook nieuwe panden zoals dat van de Bazuinkerk dat tot de Nederlandse Gereformeerde Kerken behoort. Het gebouw is ontworpen door Hans Verborg en is in 1998 in gebruik genomen. In het moderne gebouw zijn een aantal geschakelde ruimtes aanwezig zodat er gelijktijdig meerdere activiteiten kunnen plaatsvinden. Omdat de kerk tegenover begraafplaats Bovenbroek ligt wordt het tevens gebruikt veelvuldig gebruikt voor uitvaarten. De start van deze aflevering is kleinschalig met het kleurrijke logo van de openbare Daltonschool Engelenberg aan de Engelenbergstraat. De vrijheid van deze onderwijsvorm is verbeeld in de vogels die rondfladderen. In het groen van het Engelenbergplantsoen staat Penelope . Dit be...
Meer lezen