Deel 165

Alkmaar 7

Woensdag 3 augustus 2022

In het Clarissenbolwerk van Alkmaar neemt het Kruithuisje een bijzondere plaats in. Het werd aan het einde van de zeventiende eeuw daar gebouwd, veilig buiten de bebouwde kom maar nog binnen de vestingwallen. Ooit bedoeld om het kruit droog, veilig en toch binnen bereik te houden. Het ligt verscholen in het groen en raakte langzaam in verval omdat niemand er oog voor had en niemand er iets mee wilde doen. Tot Gijs Scholtus er in 2013 een kleine galerie mocht beginnen. Maar helemaal tevreden was hij nog niet. Hij vindt dat de gemeente Alkmaar best wat meer promotie mag besteden aan het pand. ‘In de hele stad zijn metalen kaaspuntjes in de stoep gespijkerd om toeristen een mooie (kaas)route door de stad te laten wandelen. Deze plek wordt overgeslagen. Dat vind ik onbegrijpelijk.’ Gelukkig voor hem besteedt de Alkmaarse Kunstroute wel aandacht aan ‘zijn’ Kruithuisje.

Die route voert mij naar de Vrouwenstraat waar aan het einde een muurschildering is te zien. Het is een fragment van Tom Poes en Ollie B Bommel. Laatstgenoemde wordt betrapt met een stuk kaas in zijn hand en gezien zijn reactie is hij op dit moment eventjes niet zo blij met de handhavers. De stier, die iets verderop staat, bekijkt het tafereeltje met verbazing. En de boer is duidelijk ook niet blij.

Bi de Heul ligt de Rudi Carrellplaats waar het borstbeeld Rudi Carrell is geplaatst. Dit beeld is in 2007 gemaakt door Carsten Eggers. Eggers is een Duitse beeldhouwer en schilder en is geboren in 1957 in Stade. De bekendste beelden van hem zijn de borstbeelden van de bokser Max Schmeling en van Carrell, die eigenlijk Rudolf Wijbrand Kesselaar heette en in Alkmaar is geboren. Carrell was zanger, showmaster, acteur en filmproducent. Sinds 1974 woonde hij in Syke, ten zuiden van Bremen, waar hij in 2006 is overleden. Zijn borstbeeld heeft een plaatsje gekregen op de plaats waar hij voor het eerst is opgetreden in de schouwburg Het Vergulden Vlies. Het beeld, verscholen in het groen, werd onthuld door zijn dochter Annemieke.

Terug naar het Clarissenbolwerk waar in het gras de Zittende vrouw van barones Charlotte van Pallandt staat. Van Pallanst behoort tot de belangrijkste Nederlandse beeldhouwsters van de twintigste eeuw en wordt gerekend tot de groep van de figuratieve abstractie. Dit beeld is in 1960 hier in het gras geplaatst. Helaas wordt het regelmatig beklad met graffiti.

Moeder en kind staat iets verderop en is van Fri Heil-Verver. Frida, zoals haar eigenlijke naam was, is in 1892 geboren in Soerabaja en is in 1983 overleden. Zij heeft ook in Engeland en Zwitserland gewoond. Voor haar huwelijk heeft zij aanvankelijk in Geneve en Arnhem gestudeerd. Daarna ook nog in Kopenhagen en in Amsterdam. Het beeld is uit 1963.

Bij het toegangspad naar het Kruithuisje staat De Schakel. Deze paal is van de Alkmaarse kunstenaar Bram Bus. Hij is zowel actief met kunst voor de openbare ruimte als met werk voor binnen. Zo levert Bus schilderijen en andere kunstvoorwerpen voor in de woning of voor kantoren. Hij is in 1950 in Leeuwarden geboren en is betrokken bij atelier Tesselschade. Zijn werk wordt tot de abstracte kunst gerekend.

Vlak voor de volgende brug over de singel staat naast het bad een bronzen beeld van Gerrit Bolhuis. Deze beeldhouwer is in 1907 in Amsterdam geboren en daar in 1975 overleden. Bolhuis studeerde eerst twee jaar tekenkunst aan de Kunstnijverheidsschool Quellinus en kreeg daarna les van Jan Bronner en Hendrik Adriaan van der Wal aan de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam. In 1934 won hij de Prix de Rome en verbleef dankzij het prijsgeld drie jaar in Rome en Parijs.

Na zijn terugkeer vestigde Bolhuis zich in Amsterdam. Van hem heb ik onlangs in Winterswijk al twee monumenten getoond. Het beeld Man met kalf, dat hij in 1955 creëerde, kostte de gemeenschap 12.000 gulden. Het beeldt een arbeider uit die een kalf naar het slachthuis draagt. Een deel van de bevolking vond dit maar niets, want het wegdragen van een kalf naar de slacht vonden veel mensen geen goede reclame voor de stad.

Het wordt tijd om richting het treinstation te gaan. Ik steek de brug over en ga eerst een stukje naar rechts voor ik via de Tuinstraat de Snaarmanslaan bereik. Hier staat de Jenaplanschool Bello met een prachtig mozaïek. In 2013 zijn er bij Atelier de Voordam van Stichting De Waerden in totaal vijf mozaïeken vervaardigd. Bello is er daar één van. De kunstwerken zijn mogelijk geworden door Prokkel in Alkmaar, de school en de buurtvereniging De Spoorbuurt en zijn vervaardigd door leerlingen, ouders en buurtbewoners samen.

Aan de rechterzijde van het pand is naast de deur nog een oude steen ingemetseld. Waar deze Stadstoren ooit onderdeel van is geweest durf ik niet te zeggen. Maar ik vermoed niet dat dit vanaf het begin onderdeel is geweest van het oorspronkelijke schoolgebouw. Dat is gebouwd in 1915 als 6^e Openbare Gemeenteschool.

In de bocht van de Stationsweg aan de linkerzijde van het station staat de Kaasfontein. Dit waterelement is in 2016 bij het opknappen van het stationsgebied in gebruik genomen. De historische vereniging Alkmaar was niet zo blij met het ontwerp van de fontein en had liever dat lokale kunstenaars hier mee aan de slag waren gegaan. Alkmaar zat echter op de centen en wilde het project niet uitbesteden en maakte een eigen ontwerp, dat ook is uitgevoerd.

 

in verzet

 

alkmaar in verzet

niet tegen spanjaarden

nee tegen het kalf

dat aangedragen wordt

 

de kaas wordt heden ten dage

niet meer zo zout gegeten

en de onvrede…

is alweer vergeten

 

Opa IJsbeer

 

Verantwoording

1.       Inleiding – nhnieuws.nl

2.       Vrouwenstraat – Kunstroute Alkmaar

3.       Heul – wikipedia

4.       Clarissenbolwerk – wandelpaden.com

5.       Clarissenbolwerk – artindex.nl

6.       Clarissenbolwerk – brambus.info – rkd.nl

7.       Clarissenbolwerk – wikipedia – 365dagenproject.nl

8.       Snaarmanslaan – prokkel.nl

9.       Snaarmanslaan – ensie.nl

10.     Stationsweg – noordhollandsdagblad.nl